مسکن مهر باعث ایجاد کلونی‌های فقیرنشین شد

به گزارش معماری  نیوز، عباس آخوندی با اشاره به اینکه در سال جاری طرح "مسکن اجتماعی" را به همراه طرح "لیزینگ مسکن" و در مقابل مسکن مهر ارائه کرده اند، گفت: آنچه ما مطرح می کنیم در چارچوب توان اقتصاد ملی بوده است؛ من هم می توانم طرح‌های ذهنی ارایه کنم هزاران میلیارد هزینه داشته باشد،بودجه هم نداشته باشد. اما آنچه ما تعریف کردیم بخش عمده‌ای به سیستم باثبات تجهیز مالی از طریق پس انداز خانوارها برمی گردد. یعنی عمده بحث ما در ارائه این طرح ها این است که ما اساسا طرح هایی را مطرح نکنیم که بخش عمده‌ای از آن به اعتبارات دولتی یا بانک مرکزی وابسته باشد.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه توضیح داد: وقتی دولت منابع ندارد و استفاده از منابع بانک مرکزی هم تورم ۵۰ درصدی به دنبال دارد، باید به دنبال طرح هایی بود که متکی به پس انداز باشد.

وی تصریح کرد: همواره بر نکته‏ ای درباره طبقات کم درآمد، تاکید داریم و آن نکته این است که به لحاظ اجرای طرح ها، کلونی فقیرنشین ایجاد نکنیم. بزرگ‌ترین نقدی که به مسکن مهر وارد است ایجاد کلونی‌های فقیرنشین است. این همان بحثی است که صدها مورد در دنیا تجربه شده است و مقالات و کتاب‌های بسیاری درباره شکست این نوع طرح‌ها نوشتند.

آخوندی در مورد انتقادهای صورت گرفته از رویکرد دولت در مواجهه با مسکن مهر افزود: کسانی که نقد می‌کنند، فکر می‌کنند مسکن فقط ساختمان است. درحالی که مسکن یک جامعه شهری است و مردم می خواهند زندگی کنند . مردم امنیت می خواهند. فرهنگ، آسایش و رفاه می‌خواهند. صرف ساخت مسکن در بیابان که کار نشد! بحث ما این بود که طبقات کم‌درآمد باید در داخل شهر توزیع شود. این اصطلاح بالاشهری و پایین شهری  و دوگانگی، آغاز هزاران گرفتاری سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و امنیتی است. نباید جامعه پایین شهری و بالاشهری داشته باشیم.

وزیر راه تاکید کرد: همبستگی، همدلی و همزبانی نباید در حد شعار بماند. اینکه این شعارها را بدهیم، بعد کلونی فقیرنشین درست کنیم چه معنی دارد؟ این کار نشان می‌دهد که در واقع امکانات اجتماعی را درست توزیع نکرده‌اید و شما همان اول کار تضاد را دامن زده اید.در عمل به جای اینکه همبستگی داشته باشید، یک جامعه پر از تضاد رفتاری ایجاد می کنید. درحالی که مسکن باید توزیع شود. درگذشته فقرا و گروه‌های کم‌درآمد  کنار هم زندگی می کردند .حتی از در خانه هم معلوم نبود که خانه فقیر است یا غنی. این مجتمع های بزرگ ۱۰ هزار نفری که برای کم‌درآمدها ساخته می شود، فقیر نشینی اجتماعی را تشویق می کند و من فکر می کنم، طرح درستی نبود.

وی ادامه داد: نکته بعدی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که آیا باید دولت درگیر ساخت مسکن باشد یا جامعه؟ امیدواریم دولت از این تنگنای مالی دربیاید که بتوانیم منابع مختصری را برای اجرای پروژه‌های اجتماعی که در دست داریم، دریافت کنیم. می‌توان نشان داد که در ساخت مجموعه ای ۱۰۰۰ واحدی، بخشی هم برای طبقات کم درآمد در نظر گرفت؛ ذر این صورت، نوعی کلونی فقیرنشین ایجاد نمی شود که بعدها هم برای آن واحدها مشکل ایجاد شود و هم برای کل شهر.

آخوندی با اشاره به اینکه "حقوق شهروندی" همان  تئوری ایست که در ابتدای دوران وزارت راه و شهرسازی بدان تاکید داشته و با اجرای صحیح اینگونه طرح ها می توان به  تحقق این مفهوم نزدیک شد، خاطر نشان کرد: این مباحث هم در مورد حقوق شهروندی است و هم در مورد عدالت اجتماعی. وقتی در یک محله طبیعی می‌روید،می توانید هر دو را ببینید. در تهران از بس که درگیر سوداگری و تراکم فروشی شده، مدل خوبی برای مثال نیست؛ اما وقتی به شهری مثل سمنان می‌روید یا کاشان، وارد هر محله‌ای که می شوید همه گونه صنف و قشری وجود دارد. آنجاست که همبستگی اجتماعی، عدالت جغرافیایی و حس تعلق به محل را می‌بینید.

وی افزود: وقتی می گویید معماری اسلامی ـ ایرانی، یعنی همین همبستگی‌ها. معماری که به دلیل قوس و طاق نیست؛ نوع شهرسازی اسلامی و ایرانی این است که همه اقشار با هم زندگی می کنند. یک عده را نمی‌بردند در گوشه‌ای از شهر و بگویند شما فقیر هستید و باید اینجا زندگی کنید و بگویند خب، اینها که اعیان هستند بروند منطقه شمال شهر زندگی کنند. عملا این کار را با پروژه مسکن مهر کردند. بعد می‌گویند طرفدار عدالت اجتماعی هستیم. کدام عدالت اجتماعی چنین قطب بندی شدیدی در کشور ایجاد می کند؟

وزیر راه و شهرسازی در خاتمه با تاکید بر انتقاداتش از مسکن مهر، تصریح کرد: از اول اعتقادم براین بود که وقتی وارد بحث شهرسازی می‌شویم باید بدانیم که شهرسازی فقط سنگ و خیابان نیست؛یک کالبد اجتماعی است. باید دید که چگونه یک جامعه شهری باهم زندگی می کنند. بنابراین باید نظامی داشته باشید که منجر به توزیع همه اقشار و اصناف در محله شهری شود. آیا در این مناطق امکانات عمومی داریم؟ شما می بینید که نه یک خط واحد دارند و نه حتی کلانتری! اسمش را هم گذاشته‌اند که برای فقرا کار کردیم. از نظر من این واجد ارزش نیست. هرچقدر هم به من انتقاد کنند، من نمی‌توانم از عقیده خودم دست بردارم . فکر می‌کنم این طرح ها، طرحهای درستی نیست. کار درست این است که به اندیشه های ایرانشهری خودمان برگردیم و دنبال همبستگی اجتماعی باشیم. افرادی که از این طرح ها دفاع می‌کنند خودشان چرا نمی روند آنجا زندگی کنند؟