کالبدشکافی چالش‌های صنعت پلاستیک ایران

 نبود مدیریت مناسب در تولید گریدهای مختلف مواد اولیه باعث کمبود و افزایش قیمت در برخی مواد اولیه شده است در حالی که در برخی دیگر از مواد اولیه، مازاد تولید وجود دارد. بازار انحصاری پتروشیمی‌های داخلی و فروش از طریق بورس نیز باعث مشکلات عدیده‌ای برای صنایع تکمیلی پلاستیک به ویژه در بخش صادرات شده که در همین راستا وزیر صنعت، معدن و تجارت در جلسه اخیر خود با نمایندگان پتروشیمی‌ها و انجمن‌های مختلف همچون انجمن ملی پلاستیک، پلی‌اتیلن، همگن و... به انعقاد قرارداد بلندمدت ارائه مواد اولیه میان پتروشیمی‌ها با تولیدکنندگانی که صادرات انجام می‌دهند، دستور داد. آنچه می‌خوانید گفتگوی روزنامه صمت است با 3 عضو انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران.

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

تهیه مواد اولیه از بورس، چالش صادرات پلاستیک
بیوک آقاصحاف‌امین، نایب‌رییس انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران درباره این دستور و پیشنهادهایی که در این زمینه مطرح شده است، گفت: جلسه‌ای با موضوع توسعه صادرات در سال‌جاری و راهکارهای افزایش صادرات در بخش صنایع تکمیلی برگزار و در این نشست پیشنهاد ارائه مستقیم مواد اولیه از طرف پتروشیمی‌ها به تولیدکنندگانی که اقدام به صادرات می‌کنند، مطرح شد.
وی با تاکید بر اینکه پیش‌شرط صادرات این است که تامین‌کننده و تولیدکننده به مواد مطمئن با قیمت مناسب و در زمان خوبی، دسترسی داشته باشند، افزود: هنگامی که در کشوری اقدام به انعقاد قرارداد صادراتی می‌شود، باید در یک زمان معین جنسی با نرخ مشخص به آنها تحویل داده شود که در این شرایط باید به بورس مراجعه کرد تا دسترسی به ۱۰ یا ۲۰ تن مواد اولیه داشته باشیم. صحاف‌امین ادامه داد: با روند فعلی تهیه مواد اولیه از بورس، کار به جایی نرسیده و مشکلات فعالان این حوزه همچنان ادامه خواهد داشت، بنابراین باید بتوان به‌طور مستقیم با پتروشیمی‌ها قرارداد بست و آنها نیز متعهد شوند براساس قراردادی که با تولیدکننده دارند اقدام به عرضه جنس می‌کنند تا بتوان صادرات انجام داد.

آمایش نیاز صنایع تبدیلی به مواد اولیه
محسن صفایی، عضو انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران در درباره مشکلات مواد اولیه در صنعت پلاستیک گفت: در حال‌حاضر حدود ۸۰درصد از مواد اولیه اصلی صنعت پلاستیک توسط پتروشیمی‌های داخلی تامین می‌شود که آمار مناسبی است. این در حالی است که از سال گذشته قیمت مواد اولیه صنعت پلاستیک آزادسازی شد که تا حدودی استرس سال ۹۲ از روی مواد اولیه برداشته و روان‌سازی از لحاظ در دسترس بودن مواد اولیه انجام شد اما این نگرانی از روز نخست وجود داشت که مدیریت نکردن گریدها، مشکلاتی را به وجود بیاورد که همین امر نیز اتفاق افتاد.
صفایی با بیان اینکه تنوع مواد اولیه در صنعت پلاستیک بسیار زیاد است، گفت: باید آمایشی روی نیاز صنایع مختلف به انواع مواد اولیه انجام شود تا پتروشیمی‌ها براساس ظرفیت‌شناسی اقدام به تولید کنند و نیاز صنایع در زمان مناسب در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد. عضو انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران با بیان اینکه بعد از گذشت چند ماه از آزادسازی قیمت‌ها به‌ویژه از سال ۹۴ احساس می‌شود که عرضه‌ها و عرضه نکردن‌ها به عمد بوده است، اظهار کرد: این امر بازار را دچار آسیب‌های زیادی کرده زیرا در برخی گریدها عرضه پایین بوده و در بازار آزاد شاهد افزایش قیمت هستیم اما در برخی دیگر از گریدها به‌دلیل عرضه زیاد یا نبود فضای صادراتی، مواد اولیه مازاد نیز وجود دارد. به طور مثال در بسیاری از گریدهای «پی‌وی‌سی» این اتفاق افتاده و قیمت‌ها نیز کاهش یافته است.

رویکرد ملی پتروشیمی‌ها به صنایع تبدیلی
وی با بیان اینکه پتروشیمی‌ها باید با یک نگاه ملی ابتدا صنایع تکمیلی را بی‌نیاز از مواد اولیه کنند، گفت: در آینده هیچ راهی جز آزادسازی قیمت‌ها وجود نخواهد داشت و اقتصاد بی‌شک به این سمت خواهد رفت بنابراین باید برای صنایع تکمیلی چاره‌ای اندیشید تا دچار آسیب نشوند.
عضو انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران با اشاره به اختلاف قیمت مواد اولیه پتروشیمی‌ها با مواد اولیه خارجی گفت: پتروشیمی‌ها مایل هستند تا انحصارگرایانه فعالیت کنند به همین دلیل در تصمیمات بازار دخالت و با توجه به رکود بازار، آسیب زیادی به صنایع پایین‌دستی وارد می‌کنند و شانس صادرات را از تولیدکنندگان می‌گیرند.
صفایی در ادامه افزود: اگر از اکنون به فکر این باشیم که در آینده با دنیا تعامل و رقابت کنیم باید در عرضه محصول، تولیدکننده قدرت انتخاب بین مواد اولیه پتروشیمی داخلی و خارجی را داشته باشد و باید این اجازه را داد تا پتروشیمی‌های خارجی امکان عرضه محصول در بورس را داشته باشند تا بازار رقابتی ایجاد شود. وی با اشاره به کاهش صادرات در صنعت پلاستیک اظهار کرد: اگر روند کاهشی صادرات در یک دوره ۱۰ساله مورد بررسی قرار گیرد، بخشی به مناسبات بین‌المللی و تحریم‌ها برمی‌گردد و اگر بازارهای هدف را تنها به کشورهایی نظیر افغانستان و عراق سوق دهیم این موضوع در شأن صنایع ایران نخواهد بود زیرا تولیدات خوبی با استانداردهای جهانی در حال تولید است که لازم است در شرایط پساتحریم بازارهای هدف نیز گسترش یابد.

جریمه مالیاتی به جای جایزه صادراتی
امیرمنصور شیرازیان، مدیرعامل یک کارخانه تولیدکننده نایلون و پلاستیک درباره مشکلات تولید صنعت پلاستیک گفت: پس از هدفمندی یارانه‌ها، هزینه‌ها چندین برابر شد اما تاکنون یک ریال تخفیف مالیاتی یا یارانه به تولید اعطا نشده و این در حالی است که در چند سال گذشته نزدیک به ۸هزار تن صادرات انجام شد اما نه‌تنها جایزه صادراتی دریافت نکرده‌ایم، بلکه جریمه مالیاتی نیز برای صادرات وضع شده است و براساس بخشنامه اداره مالیات مابه‌التفاوت ارز مبادله و ارز آزاد را درآمد محسوب کرده‌اند و جریمه‌ای برای واحدهای صنعتی اعمال شده است.
وی با انتقاد از نحوه حمایت دولت از تولید گفت: در صنعت پلیمر، دولت برای حمایت از تولید، حمایت خود را متوجه پتروشیمی‌ها و سر شاخه‌های صنعت می‌کند در حالی‌که زیرمجموعه‌های صنعت پلیمر از این حمایت‌ها بی‌نصیب هستند.
بنابراین منابع عظیم کشور با قیمت ارزان در اختیار پتروشیمی‌هاست اما منابع اولیه صنعت پلیمر به ارزانی در اختیار صنعت قرار نمی‌گیرد. به‌طور مثال برای دیرکرد پرداخت هزینه هر کانتینر مواد، روزی ۷۰۰هزار تومان جریمه اخذ می‌شود.
وی با اشاره به اشتغالزایی بالا در این صنعت گفت: ۱۰۰میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این واحد صنعتی انجام و برای ۵۰۰ نفر اشتغالزایی ایجاد شده و این در حالی است که به گفته دولت برای ایجاد هر اشتغال به ۲۵۰میلیون تومان هزینه نیاز است.

نشریه پنجره ایرانیان ـ سال هشتم ـ شماره 94 ـ مرداد 94