تعویض بخاری‌ها یا تعویض پنجره‌ها؟

«امسال برای بهینه‌سازی انرژی پیشنهادی به مجلس محترم دادیم که نمایندگان مجلس هم آن را تکمیل کردند و بیش از انتظارمان به ما اختیار دادند که ما از آنها تشکر می‌کنیم. بند ق در تبصره ٢ قانون بودجه امسال، اختیار بیع متقابل و سرمایه‌گذاری و بازپرداخت آن از طریق نفت خام و فرآورده‌های نفتی را تا سقف ١٠٠ میلیارد دلار به وزارت نفت داده است، یعنی هر کاری که بشود برای بهینه‌سازی کرد. ما الان اجازه بهینه‌سازی را در این تبصره گرفته‌ایم به صورتی که به ما اجازه می‌دهد، از محل انجام سرمایه‌گذاری انجام شده، بازپرداخت کل سرمایه‌گذاری را به سرمایه‌گذار بدهیم. از محل درآمدی که این سرمایه‌گذاری حاصل می‌کند؛ مثالی برایتان می‌گویم، ما الان بیش از ٢٠ میلیون بخاری گازسوز در خانه‌های مردم داریم، اینها علاوه بر بیش از ٢ میلیون موتورخانه‌ای است که در خانه‌های مردم وجود دارد، برآوردها این است که این بخاری‌ها در سال حدود هزار تا ١٢٠٠ مترمکعب گاز مصرف می‌کنند، که عموما در کلاس G هستند و بخاری‌های بسیار با راندمان پایین است، حال اگر این بخاری‌ها با بخاری‌های با راندمان B جایگزین شوند، مصرف گاز به راحتی به زیر ٦٠٠ مترمکعب در سال می‌رسد. ما اگر این بخاری ها را حتی مجانی و رایگان به مردم بدهیم و عوض کنیم یک ساله پول آن را به دست می‌آوریم. قصد ما این است که شرکت‌ها و کارخانه‌هایی را که در این حوزه کار می‌کنند فعال کنیم تا آنها شروع به ساخت بخاری کنند و به جایگزینی بخاری‌ها بپردازند، ما هم به ازای هر جایگزینی و اوراق کردن یک بخاری غیراستاندارد، مبلغی بین ١٠٠ تا ١٥٠ دلار به آنها بدهیم،  یعنی بخاری ٣٥٠ هزار تومانی را می‌شود ٤٠ تا ٥٠ هزار تومان به مردم واگذار کرد، فشاری هم به مردم نمی آید و از این طرف هم همه برد کرده‌اند، صنعتگر ما برد کرده، کسی که در خانه‌اش زندگی کرده، برد کرده، به این خاطر که هزینه پرداختی گاز او بسیار کم می‌شود، دولت و کشور هم برد کرده‌اند، برای این که مصرف گاز در زمستان و اوج مصرف، پایین آمده و امکان پیدا می‌کند  گاز اضافی‌اش را با قیمت خوبی صادر کند، این یک نمونه از اینکارهاست. ما نمونه‌های فراوانی داریم که بسیاری از آنها هم در نفت نیست، تمام ناوگان حمل ونقل ما می‌تواند در چارچوب این تبصره بازسازی شود. تمام متروهای شهرهای ما می‌تواند با این تبصره ساخته شود و حمل ونقل عمومی درون شهری، باری و مسافری می‌تواند با این تبصره اصلاح شود. اتوبوس‌ها و تاکسی‌های درون شهری می‌توانند اصلاح شوند. گازرسانی به روستاها و شهرهای کوچک که معطل مانده‌اند می‌تواند در قالب این تبصره پیش برود و به انجام برسد و مقدار زیادی از مشکلات مردم برای تامین فرآورده‌های نفتی و گاز مایع برطرف شود؛ چیزی که من همیشه به دوستان می‌گویم این است که منتظر نشوید که ما طرح و پروژه را تعریف کنیم و شما دنبال اجرای آن بروید ، ما یکسری از طرح‌ها را تا جایی که عقل‌مان می‌رسد تعریف می‌کنیم، اما قطعا عقل مجموعه ما در حد گروه کوچک درون مدیریت و ستاد یک وزارتخانه است، شما هم پروژه تعریف کنید و راه‌هایی را برای بهینه‌سازی بگویید که بتوانیم با خود پولی که در می‌آید امور را بچرخانیم و کار را پیش ببریم. این راه الان برای ما باز است، خیلی می‌توانیم کار برای آن ایجاد کنیم و من خیلی به این امیدوارم.»
حالا این پرسش مهم مطرح می‌شود که تعویض بخاری‌ها بیشتر به صرفه‌جویی بهتر انرژی کمک می‌کند یا تعویض پنجره‌های تک‌جداره قدیمی با پنجره‌های دوجداره یوپی‌وی‌سی استاندارد؟ نشریه پنجره ایرانیان به عنوان نشریه مرجع و بازوی فرهنگی صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران بارها و بارها در چند سال اخیر بر ضرورت جدی گرفتن تعویض پنجره‌های قدیمی و انرژی‌خوار با پنجره‌های یوپی‌وی‌سی دوجداره تاکید کرده و حتی پیشنهاد داده است که دولت باید همانطور که برای تعویض خودروهای فرسوده تسهیلات بانکی می‌دهد تا مصرف سوخت آنها کمتر و جلوی آلودگی هوا گرفته شود، می‌تواند و باید برای تعویض پنجره‌ها هم تسهیلات درنظر بگیرد.  حالا این دغدغه جدی مطرح است که وقتی وزیر محترم نفت به صراحت می‌گویند که «شما هم پروژه تعریف کنید و راه‌هایی را برای بهینه‌سازی بگویید که بتوانیم با خود پولی که در می‌آید امور را بچرخانیم و کار را به پیش ببریم» چرا فعالان صنعت در و پنجره ایران به ویژه دو انجمن صنفی صنایع تولیدکنندگان پروفیل یوپی‌وی‌سی و انجمن کارفرمایی تولیدکنندگان در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران در یک اقدام مشترک گام عملی را بر نمی‌دارند؟
در نشست سالانه انجمن کارفرمایی تولیدکنندگان در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران این فرصت دست داد تا با حاضران در این نشست پیشنهاد پنجره ایرانیان، درباره فرصت تاریخی برای عملیاتی کردن طرح ملی و فراگیر تعویض پنجره‌ها دوباره مطرح شود با یادآوری این نکته مهم که نباید منتظر خلق فرصت‌ها از سوی دولت و وزارت نفت ماند و باید خود برخاست و پیشنهاد به اتاق آقای وزیر نفت برد، چه اینکه تعویض پنجره‌ها به مراتب کارایی بهتری نسبت به تعویض بخاری‌ها خواهد داشت. چگونه؟
نخست اینکه تعویض بخاری‌های قدیمی و جایگزین‌ کردن بخاری‌های کم مصرف، تنها باعث کاهش مصرف گاز خواهد شد و برآوردها نشان می‌دهد که میانگین زمانی استفاده از بخاری‌های در ایران بسته به شرایط آب و هوایی و اقلیمی شهرهای مختلف بین 4 تا 6 ماه بیشتر نخواهد بود، در حالی که پنجره‌های کم‌مصرف یوپی‌وی‌سی دوجداره و استاندارد، هم می‌توانند میزان مصرف انرژی گرمایشی را در فصل‌های سرد سال کم کنند و هم میزان مصرف انرژی سرمایشی را در فصول گرم کاهش می‌دهند.
دوم اینکه تعویض بخاری‌های گازی هرچند ضرورت دارد، اما تنها ویژگی آن کاهش مصرف گاز بوده و در نهایت میزان آلاینده‌های ناشی از سوخت فسیلی را کم‌ می‌کند و دولت می‌تواند مازاد گاز صرفه‌جویی شده را به دیگر بخش‌های اقتصادی اختصاص دهد یا اقدام به صادرات آن نماید، حال آنکه تعویض پنجره‌های قدیمی و جایگزین کردن پنجره‌های دوجداره یوپی‌وی‌سی، افزون بر جلوگیری از هدررفت گاز، برق و حتی آب، باعث کاهش مستمر و همیشگی آلاینده‌های ناشی از مصرف بالای انرژی شده و افزون بر همه اینها، آلودگی‌های صوتی را به عنوان زنگ خطری برای شهروندان کلان‌شهرها کاهش می‌دهد و مانع ورود سایر آلاینده‌ها از جمله گرد و غبار و ریزگردها به داخل ساختمان می‌شود.
سوم اینکه تعویض بخاری‌های قدیمی با بخاری‌های کم مصرف گازی نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین و بلندمدت و البته ورود تکنولوژی بوده و حتی ممکن است فرهنگ‌سازی برای تشویق مردم هم با مقاومت مواجه شود، اما صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی با این چالش‌ها مواجه نبوده و در یک دهه گذشته سرمایه‌گذاری‌های زیادی هم در زمینه تولید پروفیل و هم راه‌اندازی کارخانه‌ها و کارگاه‌های در و پنجره یوپی‌وی‌سی انجام شده که خود بسترساز تحولی مهم در بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های ایران خواهد بود، به ویژه اینکه آمارهای رسمی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نزدیک به 90 درصد از پنجره‌های موجود در ساختمان‌های ایران تک‌جداره بوده و تنها شناخت افکار عمومی و حتی مسوولان این است که پنجره‌های دوجداره تنها به هنگام احداث ساختمان‌های جدید ضرورت دارد، حال آنکه امکان تعویض پنجره‌های قدیمی با پنجره‌های یوپی‌وی‌سی در کشور چندسالی است فراهم شده است.
پنجره ایرانیان برای چندمین بار تاکید می‌کند که مجوز قانونی که دولت و مجلس به وزیر نفت داده تا در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی گام بردارد، یک فرصت تاریخی است برای صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران؛ چنانکه صنعتگران بسیاری نظیر تولیدکنندگان و البته واردکنندگان بخاری‌های گاز سوز پیشگام شده‌اند و حتی برخی خبرها حکایت از آن دارد که دیگر فعالان صنعت ساختمان هم به تکاپو افتاده‌اند تا از قافله رقابت بر سر بهینه‌سازی مصرف انرژی عقب نمانند. البته به دلیل تلاش‌های صورت گرفته در یک دهه گذشته در شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور برای الزامی کردن استفاده از در و پنجره‌های دوجداره در ساختمان‌ها و مطالعات و اقدامات عملی صورت گرفته در گذشته، رویکرد مثبتی نسبت به جایگزین کردن پنجره‌های قدیمی تک جداره با پنجره‌های دوجداره یوپی‌وی سی وجود دارد.
پنجره ایرانیان چون همیشه تاکید می‌کند که آمادگی دارد تا دیدگاه‌ها و نقطه نظرات فعالان صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی را در قالب نقد و نظر، پیشنهاد، گفتگو و مقاله بدون هیچ چشم‌داشتی منعکس نمایند و باور گردانندگان نشریه مرجع و بازوی فرهنگی صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران بر این است که همه باید به جای رقابت بر سر فرصت‌های کسب و کار در دایره محدود ساختمان‌های در دست احداث و نگرانی عمومی ناشی از افت و خیز ساخت و ساز در کشور، باید به بازار بزرگ‌تری به وسعت تمام ساختمان‌های ایران اندیشید و دایره رقابت را فراتر از آنچه اکنون متصور است، گسترش داد. شایسته است که پیشگامان و ممتازان صنعت این‌بار هم گامی بلند و استوار بردارند و به جای افتادن در وادی تبلیغات پرسروصدا و افراط‌گرایانه که بخش زیادی از بودجه فعالان این صنعت را به خود اختصاص داده‌ است، از تجربه دیگران و سرآمدان بهره ببرند و راه نجات صنعت را در کیفیت برتر و رقابت در بازاری بزرگتر ببینند.  سخن این نوشتار دوستانه و دلسوزانه را با بیت شعری به پایان می‌بریم که
من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم
تو خواه از سخن من پندگیر خواه ملال

نشریه پنجره ایرانیان، سال هفتم، شماره 80، خرداد ماه 1393