سیستم سرمایش و گرمایش متمرکز متشکل از یک یا چند واحد محلی برای تولید بخار و آبسرد جهت سرمایش و گرمایش یک منطقه مشخص بوده و دارای یک تغذیه آبگرم و لوله کشی مربوطه جهت تحویل به تعدادی یا کل ساختمانهای آن منطقه است.مرکزی نمودن تاسیسات چیلر و بویلر بوسیله بهبود راندمان عملی موجب صرفهجویی انرژی شده و همچنین نقش مهمی درحفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا و گرمایش جهانی دارد.مدیریت مرکزی سیستم بویلر و چیلر آنها را ازنقطه نظر جلوگیری از حوادث غیرمترقبه شهری کاهش داده و مدیریت انرژی را راحتتر مینماید.به همین در سالهای اخیر سرمایش و گرمایش متمرکز در چند محور نقش مهمی را در توسعه شهر ایفا مینماید.سیستم سرمایش و گرمایش متمرکز یک نوع زیرساخت شهری است که جهت بنا نهادن به یک شهر آرمانی و دوستدار محیط زیست لازم و ضروری است.
فواید سرمایش و گرمایش متمرکز
1- فواید زیست محیطی:
متمرکز کردن نمودن حرارت جهت یک ناحیه،انرژی را صرفهجویی نموده انتشار گازهای گلخانهای را کاهش داده و نتیجه آن کاهش قابل ملاحظه اکسیدنیتروژن و اکسیدگوگرد و جلوگیری از آلودگی هوا و بارانهای اسیدی است. این سیستم،همچین تاثیر جدی بر روی کاهش پدیده جزیره گرما دارد.
1-1- صرفهجویی انرژی: بهبود راندمان عملی با تمرکز تاسیسات و استفاده از سیستمهای پربازده و پیشرفته جهت ذخیره گرما و دیگر فرایندهایی که صرفهجویی انرژی را به همراه دارد،حاصل میشود.در اغلب منابع مستقل،ظرفیت تجهیزات گرمایشی و سرمایشی با تقاضای سرمایش و گرمایش تطبیق نداشته و این موجب زیر ظرفیت کارکردن تجهیزات و کاهش راندمان میشود.در صورتیکه در سرمایش و گرمایش متمرکز،با قابلیت بالا و در مقیاس صنعتی،طوری طراحی میشود که همواره با ظرفیت کامل کار کرده و کل تقاضا را پوشش میدهد.انجام یک نمونه از سرمایش و گرمایش متمرکز در ژاپن به میزان 15 درصد کاهش مصرف انرژی مصرف انرژی به همراه داشته است.
1-2- جلوگیری از گرمایش جهانی و آلودگی هوا: سرمایش و گرمایش متمرکز که نشاندهنده کنترل مرکزی سیستم سرمایش و گرمایش است و در مقابل سیستم سنتی که برپایه سیستم سرمایش و گرمایش مستقل برای هر خانه در محدوده شهری است دارای راندمان بالاتری است.اختلاف در مصرف انرژی میتواند بعنوان اختلاف در انتشار گازهایCO2 در نظر گرفته شود. بعنوان مثال یک پروژه سرمایش و گرمایش مرکزی در ژاپن میزان کاهش CO2 مربوطه معادل جذب CO2 توسط 1500 هکتار جنگل بوده و این به کاهش گرمایش جهانی کمک مینماید.
1-3- تعدیل پدیده جزیره حرارتی: پدیده جزیره حرارتی زمانی رخ میدهد که دمای نقطهای از اطراف آن بالاتر باشد. یک راهکار تعدیل این اثر کاهش دمای آن نقطهای است که سبب آن شده است.سرمایش و گرمایش متمرکز از میزان حرارت خروجی سیستمهای سرمایش و گرمایش بطور قابل ملاحظهای میکاهد. هر دو این سیستمها با استفاده از فرایند حرارتی نهان،گرمای کمتری را به هوا منتقل نموده و کمتر دمای هوا را افزایش میدهد.دلیل دیگر بوجود آمدن این پدیده کاهش فضای سبز است. با حذف دودکشها و برجهای خنککن از سقف خانهها میتوان فضای مناسب ایجاد باغهای سقفی برروی بام (roof garden) بوجود آمده که این کار موجب تسکین این اثر میشود.
2- مزایای آن جهت مشتریان
علاوهبر فواید زیست محیطی سرمایش و گرمایش متمرکز،فواید مختلف دیگری برای مشتریان وجود دارد (استفاده کنندگان سرمایش و گرمایش و مالکان ساختمانها)فوایدی که ناشی از مشارکت یک منبع گرمایش و سرمایش مرکزی و خارجی است. اینها شامل راندمان اقتصادی،قابلیت اطمینان و کاهش توان بوده و موجب صرفهجویی در مکان میشود.
2-1- راندمان اقتصادی: از آنجا که چپلر و بویلرهای مسقل در این سیستم غیرضروری است،بنابراین دیماند قراردادی کاهشیافته و از این بابت هزینههای برق نیز کاهش مییابد. میزان آب وگاز مورد نیاز کاهش یافته،بنابراین هزینههای انرژی بازای واحد تولید سرمایش و گرمایش کاهش مییابد.
2-2- قابلیت اطمینان: مانند تاسیسات الکتریکی و گاز،سرمایش و گرمایش مرکزی که از طریق تاسیسات عمومی عرضه میشود،نیاز به تامین پایدار دارد. واحدهای سرمایش و گرمایش مرکزی توسط مهندسین باصلاحیت و آزموده اداره میشوند.بنابریان مشتریان میتوانند از کارکرد درست و مطمئن آنها اطمینان حاصل نمایند.
2-3- صرفهجویی در توان و فضا: فضاهایی که توسط تاسیسات سرمایش و گرمایش مستقل اشغال میشود میتواند به فضاهای قابل اجاره نظیر کارگاه و یا پارکینگ تبدیل شود و همزمان،سرمایش و گرمایش متمرکز مالکان ساختمانها را از مشکلات تعمیر و نگهداری تاسیسات تهویه مطبوع رهایی میبخشد.آنها را از یافتن تکنسینهای با صلاحیت جهت نگهداری بینیاز کرده و از هزینههای کارگری مربوطه نیز رها میسازد.نه فقط اینها،بلکه هزینههای دودکش،لولهکشی برج خنککن و خود برج خنککن نیز حذف شده و آزادی عمل بیشتری جهت طراحی میدهد.
3- فواید آن جهت برنامهریزی شهری
حذف تاسیسات چیلر و بولیر از ساختمانها و تاسیسات به جلوگیری از حوادث غیرمترقبه کمک نموده و فضای مورد استفاده را بهبود داده وشهرها را دلپذیرتر و قابل سکونتتر مینماید. به همین دلیل،سرمایش و گرمایش متمرکز به برنامهریزان جهت بوجود آوردن شهر بهتر کمک نماید.
3-1- جلوگیری از حوادث غیرمترقبه: حذف تاسیسات بولیر و چپلر از ساختمانها امنیت آنها را افزایش میدهد. بعلاوه،مدیریت مرکزی آنها حوادث ناگوار ثانویه در حوادث غیرمترقبه طبیعی نظیر زلزله را کاهش میدهد. اینها اطمینان میدهند که شهرها مکانهای بهتری جهت جلویگری از بلایا باشند.
3-2- بهبود چشمانداز شهری: حذف دودکش و لولهکشی برج خنککن و برجهای خنککن بر روی بام موجب بهبود چشمانداز شهری شده وهارمونی و زیبایی شهر را افزایش میدهد و همزمان فضاهای صرفهجویی شده میتواند برای پروژههای فضای سبز استفاده شود.
3-3- قابلیت سکونت راحتتر: ساختمانها از تلفات حرارت و سر وصدای تاسیسات تهویه مطبوع رها میشوند،چیزی که محیط زندگی را قابل سکونتتر و راحتتر مینماید.
ماهنامه پنجره ایرانیان – شماره62-