بودجه،نفت،دلار و صنعت پنجره

با این دو رخداد دولت بودجه سال آینده ایران را با نفت 72 دلاری، بست و پیشنهاد داده تا قیمت فروش هر دلار رسمی در روزهایی که دلار آزاد بین 3300 تومان پرسه می‌زند، 2850 تومان تعیین شود. حال سوال این است که بودجه سال 1394 با توجه به کاهش درآمدهای دولت چه تاثیری بر صنایعی چون صنعت پروفیل یو.پی.وی.سی، یراق‌آلات، ماشین‌آلات و در و پنجره‌های یو.پی.وی.سی خواهد گذاشت؟

فعالان صنعت در و پنجره ایران برای تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری در سال آینده نیازمند تصویری روشن از وضعیت اقتصادی ایران در سال پیش رو دارند و هرگونه فعالیت و حرکت بدون در اختیار داشتن اطلاعات دقیق از شاخص‌های اقتصادی نظیر نرخ تورم بخش مصرف و هزینه‌های تولید، نرخ دلار، نرخ رشد سرمایه گذاری به ویژه سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان و همچنین آگاهی از سیاست‌ها و برنامه‌های دولت در بخش مسکن و البته بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری در دست ساخت و موجود می‌تواند کارآفرینان و سرمایه‌گذاران در صنایع مختلف از جمله صنعت در و پنجره ایران را با چالش‌های جدی مواجه سازد. از این رو، پنجره ایرانیان، مستند به آمار و ارقام درآمدی و هزینه‌ای و همچنین اعتبارات عمرانی سال آینده از یک سو و افق احتمالی تحولات اقتصادی تلاش می‌کند تا تحلیلی نسبتا جامع ارائه کند، تحلیلی که البته نیازمند نقدها و نظرهای مخاطبان پنجره ایرانیان و دست‌اندرکاران صنعت در و پنجره کشور است تا بتوان در مسیری با ناهمواری‌های کمتر گام برداشت. برخی مولفه‌ها و عوامل تعیین‌کننده بر صنعت در و پنجره متاثر از فضای کلی کسب و کار و شرایط قابل تامل اقتصادی عبارتند از:

• به طور قطع با کاهش دستکم 30 درصدی قیمت نفت و به دنبال آن افت محسوس درآمدهای نفتی دولت، از یک سو دولت ناچار به افزایش درآمدهای مالیاتی خواهد بود و از آنجا که هنوز طرح جامع مالیاتی برای گرفتن مالیات از فعالیت‌های پنهانی و زیرزمینی اقتصادی فراهم نشده، این احتمال وجود دارد که میزان مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیمی که بخش‌های مختلف اقتصادی باید پرداخت کنند، افزایش یابد و هزینه تمام شده تولید صنعتی در کشور با این سازوکار درآمدی دولت از یک سو و تورم بخش‌های تولیدی بیشتر شود، از سوی دیگر، کاهش درآمدهای نفتی کشور باعث خواهد شد تا دولت بخشی از بودجه عمرانی را نتواند محقق سازد و از این روی این گزینه مطرح است که بودجه بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش‌های مختلف از جمله در بخش ساختمان هم در سال آینده چشمگیر نباشد. البته این فرض دور از انتظار نخواهد بود که با تداوم افت درآمدهای نفتی و مبهم ماندن فرجام مذاکرات هسته‌ای و حفظ تنگناهای ناشی از تحریم‌ها به ویژه دشواری‌های نقل و انتقال ارز، دولت برای عبور از تنگناها و با هدف خلق فرصت‌ها راه را برای فعالیت بخش‌های خصوصی اقتصادی ایران هموار سازد که این فرضیه دستکم در کوتاه‌مدت محقق شدن آن محل تردید است.
• البته کاهش بهای نفت در بازارهای جهانی به طور مستقیم و غیرمستقیم روی قیمت محصولات پتروشیمی بسته به نوع خوراک مصرفی مجتمع‌های پتروشیمی داخلی و همچنین قیمت محصولات پتروشیمی داخلی اثرگذار خواهد بود و یکی از ابهام‌های قابل طرح این است که کاهش بهای نفت و به تبع آن اثر این کاهش بر قیمت مواد پتروشیمی مورد نیاز صنعت در و پنجره از جمله پروفیل یو.پی.وی.سی، از جمله پودر پی.وی.سی چگونه خواهد بود؟ همزمان اینکه در مجلس شورای اسلامی، بر سر قیمت خوراک پتروشیمی‌ها توافقات اولیه صورت گرفته و به گفته تعیین فرمولی برای نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی با موافقت 75 درصد از نمایندگان حاضر در مجلس مصوب شده و این تصمیم مورد تأیید مجلس، دولت و بخش خصوصی است، می‌گوید: با اجرای این آیین‌نامه نرخ 13 سنتی خوراک واحدهای پتروشیمی گاز کاهش خواهد یافت و نرخ خوراک مایع این واحدها نیز حدود سه تا پنج درصد کاهش می‌یابد. احمدی مهدوی ابهری با اظهار این که کاهش قیمت جهانی نفت تأثیری فوری بر نرخ محصولات پتروشیمی ندارد بر این باور است که در دی ماه شاهد کاهش قیمت محصولات این صنعت نسبت به آذرماه خواهیم بود. البته کاهش قیمت تنها مربوط به واحدهایی است که خوراک آنها مایع است و شامل واحدهای پتروشیمی گازی نمی‌شود.
• یکی دیگر از راه‌های درآمدزایی دولت، به افزایش درآمدهای گمرکی بستگی دارد که در صورت افزایش تعرفه واردات برخی کالاها از جمله تعرفه پروفیل یو.پی.وی.سی و یا یراق‌آلات و ماشین‌آلات در و پنجره، از یک سو ممکن است مزیت رقابتی برای برخی شرکت‌های تولیدی داخل ایجاد شود و فشار هزینه‌ای به شرکت‌های واردکننده تحمیل کند، اما این اقدام ممکن است هم واردات غیررسمی را افزایش و از حجم واردات واقعی و شفاف کم کند و هم اینکه به دلیل ایجاد یک تبعیض قیمتی، سمت و سوی واردات به سمت کالاها و اقلام با کیفیت پایین‌تر و فاقد استاندارد مطلوب سوق داده شود. بنابراین ضرورت ایجاب می‌کند فعالان صنعت در یک چارچوب همفکری و هم‌اندیشی دستکم تا ماه‌های پایانی سال جاری که تحولات مقررات واردات و صادرات سال آینده تدوین و در روزهای نخستین سال آینده ابلاغ خواهد شد، رصد کنند و متناسب با تصمیم‌گیری‌ها نسبت به تعیین مسیر فعالیت خود اقدام کنند.
•  قیمت دلار و تنگنای نقل و انتقال ارز: پیش‌بینی می‌شود نرخ ارز در سال آینده همچنان دونرخی باشد و حتی با افزایش قیمت رسمی ارز برپایه هر دلار 2850   تومان در طول سال آینده، قیمت ارز در بازار آزاد هم افزایش قیمت را تجربه کند و آن‌گونه که ولی‌اله سیف، رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید تک نرخی شدن نرخ ارز در ایران تا به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای شدنی نیست. از سوی دیگر در صورت باقی ماندن تحریم‌ها علیه بانک مرکزی و محدودیت در فروش نفت و دسترسی به درآمدهای ارزی نفتی، این احتمال وجود دارد که دسترسی به منابع ارزی و نقل و انتقال آن با شرایطی نظیر سال جاری صورت گیرد. در این شرایط بدیهی است که افزایش قیمت اقلام وارداتی رخ خواهد داد و این فرصتی است برای احیای واحدهای تولیدی داخل کشور تا بتوانند بخشی از بازار از دست رفته به واسطه واردات پرحجم و البته غیرضرور سال‌های فعالیت دولت نهم و دهم را پس بگیرند. افزون بر اینکه ترکیب کالاهای وارداتی ایران در یکسال اخیر از کالاهای مصرفی به سمت کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای تغییر محسوس و اندکی داشته است. بنابراین صنعت در و پنجره ایران هم از این قاعده مستثنی نخواهد بود و فعالان این صنعت باید تمهیدات لازم برای مدیریت واحدهای خود را متناسب با شرایط احتمالی ارزی اتخاذ کنند، بلکه بتوانند راهی برای برون‌رفت از رکود سال‌های اخیر و دشواری‌ها و تنگناها پیدا کنند.
• چشم‌انداز بازار مسکن و صنعت در و پنجره: یکی از بازارهای سرنوشت‌ساز و تاثیرگذار بر صنعت در و پنجره ایران به طور حتم تحولات و چشم‌انداز بازار مسکن و ساخت و ساز در کشور خواهد بود. اطلاعات آماری رسمی نشان از افت ساخت و ساز هم در بخش خصوصی و هم در بخش غیر دولتی و دولتی دارد و تداوم رکود در معاملات مسکن و تحریک نشدن سمت تقاضا در بازار مسکن می‌تواند سمت عرضه مسکن و ساخت و ساز را گرفتار سازد و به تبع آن تقاضا برای در و پنجره هم کاهش یابد. مجموع سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی و سیاست‌های پولی بانک مرکزی برای خارج کردن بازار مسکن و صنعت ساختمان از رکود از جمله افزایش وام ساخت، پیشنهاد راه‌اندازی لیزینگ مسکن، پیش‌بینی منابع لازم برای تحریک بخش تقاضا هم دستکم تاکنون نتوانسته چرخ نیمه متوقف ساخت و ساز را به حرکت مطلوب تبدیل کند و بازار مسکن و صنعت ساختمان را به عنوان یکی از بخش‌های پیشران خروج از رکود اقتصادی اثربخش و کارآمد سازد. از این رو، برخی برآوردها نشان می‌دهد که به دلیل افت ساخت و سازهای جدید و عدم سرمایه‌گذاری مطلوب و متناسب با نیاز جامعه به مسکن در بخش احداث ساختمان‌های جدید، این خطر را به دنبال دارد که تقاضا برای پنجره‌ها و درها هم کاهش یابد و از این رو شاید گزینه جایگزین، تمرکز فعالان صنعت ساختمان بر تعویض پنجره‌های ساختمان‌های موجود باشد. هرچند این گزینه به دلیل عدم سیاست و حمایت روشن دولت برای اعطای تسهیلات به طرح جایگزینی پنجره‌های قدیمی و نصب پنجره‌های دوجداره یو.پی.وی.سی از یک سو و ناآگاهی عمومی به چگونگی تعویض پنجره‌ها و قدرت خرید پایین اقشار مختلف مردم، دستکم نمی‌تواند چندان تقویت‌کننده طرف تقاضا برای مسکن باشد. از این رو برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای تولید و نصب در و پنجره‌ها مستلزم ارزیابی دقیق از چشم‌انداز بازار مسکن و صنعت ساختمان از سوی فعالان صنعت در و پنجره یو.پی.وی.سی است.
• کیمیای بهره‌وری و افزایش کیفیت: البته می‌توان عوامل و مولفه‌های دیگری هم در خصوص چشم‌انداز صنعت در و پنجره مطرح و درباره آن اندیشه کرد، اما تجربه کشورها و شرکت‌های موفق نشان داده که راز بقا و کیمیای نجات صنایع گرفتار رکود این است که بهره‌وری تولید و کیفیت محصولات و خدمات را افزایش داد و این مهم شدنی نیست، جز اینکه مدیران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران با بهره از توان کارشناسان و تحلیل‌گران و رصد تحولات آتی بازار از یک سو و تلاش مستمر و مجدانه برای بهبود وضعیت بهره‌وری نیروی انسانی و سرمایه و تغییر روش‌های ساخت و نصب در و پنجره با رویکرد ارائه محصول استاندارد و دارای کیفیت و قدرت رقابتی می‌تواند ضامن بقا و پیشرفت فعالان این صنعت باشد.

پیشنهاد پنجره ایرانیان برای نشست‌های همفکری و هم‌اندیشی:

پنجره ایرانیان به عنوان تنها رسانه تخصصی و پیگیر مباحث مربوط به صنعت در و پنجره چون همیشه پیشنهاد تازه‌ای دارد. این پیشنهاد همراهی و همکاری فعالان این صنعت برای همفکری و هم‌اندیشی است و بی‌گمان نمایشگاه صنعت در و پنجره پیش رو فرصتی است برای اندیشیدن و چاره جستن درباره آینده این صنعت و برون شدن از انزوای فکری. به نظر صنعت در و پنجره یو.پی.وی.سی ایران در دهه دوم حیات خود بیشتر درگیر رویکردهای تجاری و بنگاهی شده و حال ضرورت ایجاب می‌کند تا همگان دست به دست هم داده و ضمن احترام به تلاش‌ها و رقابت‌های سالم و سازنده برندها، گامی در جهت افزایش بهره‌وری، ارتقای کیفیت، بهبود وضعیت آموزش، پرهیز از روش‌های تخریبی و به جای آن روی آوردن به تبلیغات و اطلاع‌رسانی درست و منطقی برداشته شود و به این هدف بلندنظرانه بیاندیشیم که صنعت در و پنجره ایران برای حضور در بازارهای جهانی چه راه‌هایی را باید طی کند و در کدام بیراهه‌ها نباید گام بگذارد؟ آیا هنوز صنعت در و پنجره یو.پی.وی.سی ایران به یک ضرورت مورد غفلت واقع شده نرسیده که گفتگو و مشورت و همفکری باعث هم‌افزایی توانمندی‌ها و کاهش تهدیدها و چالش‌ها خواهد شد؟

نشریه پنجره ایرانیان/سال هشتم.دیماه 1393.شماره 87