راه‌های اتلاف انرژی در ساختمان‌ را ببندید

اشاره: تاکنون به این فکر افتاده‌اید که چگونه می‌توانید راه‌های اتلاف انرژی در ساختمان‌های موجود را کاهش دهید و یا آنها را مسدود کنید؟ بسیاری از مردم هنوز فکر می‌کنند بهینه‌سازی مصرف انرژی یعنی اینکه لامپ‌های اضافی را باید خاموش کرد یا در ساعت اوج مصرف، از وسایل برقی پرمصرف استفاده نکرد و یا اینکه با بستن در و پنجره در زمستان و یا منطقی کردن روش روشن نگه‌ داشتن وسایل گازسوز، مصرف گاز در ساختمان بهتر می‌شود و دیگر مسوولیتی متوجه ایشان نیست. آنچه می‌خوانید بازخوانی راه‌هایی است برای اصلاح ساختار مصرف انرژی در ساختمان‌های فعلی ایران. به ویژه اینکه متاسفانه برخی این تصور نادرست را دارند که در صورت اصلاح فرایندها و اجرای روش‌های اصلاح و بهینه‌ساز کردن مصرف انرژی، هزینه زیادی را باید تحمل کنند؛ اما محاسبات دقیق ممیزی انرژی در ساختمان نشان می‌دهد که هزینه انجام شده نه تنها از صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌های موجود جبران خواهد شد که در آینده هم دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های بیشتر بابت قبوض برق و گاز و ... نخواهد بود. پیشنهاد این شماره پنجره ایرانیان معرفی روش‌های صرفه‌جویی مصرف انرژی در ساختمان‌های موجود است با این توضیح که برخی از این پیشنهادها و روش‌ها متناسب با ساختار تامین انرژی و نوع پوسته خارجی و مصالح ساختمان‌ها اجرایی است و ضرورت دارد تا در این زمینه مردم از شرکت‌های خدمات انرژی مشاوره بگیرند.

روش‎های صرفه‎جویی انرژی در ساختمان‌های موجود

الف – اصلاحات در ساختار و پوشش خارجی ساختمان :

1. اضافه کردن عایق‎ در بام، کف یا دیواره‎هایی که عملاً امکان‎پذیر هستند.
2. در صورت تعمیر و اصلاح بام، استفاده از مصالح با رنگ روشن جهت کاهش بار حرارتی ناشی از تابش خورشید در ساختمان‎های با تهویه مطبوع توصیه می‌شود.
3. تهویه فضاهای زیرشیروانی را اصلاح کنید.
4. استفاده از قشر بازتابنده در پنجره‎ها در مقابل نور خورشید به منظور کاستن از بار سرمایش.
5. نصب کرکره یا پرده در پنجره‎ها جهت کاهش بار سرمایشی و گرمایشی.
6. نصب پنجره‎های دو جداره به جای پنجره‎های معمولی.
7. تعویض چهارچوبه درب‎ها و پنجره‎ها با نوع مناسب.
8. آب‎بندی کردن پوشش دیوارها.
9. حذف فاصله میانی اضافی بین درهای ورودی دوبله.
10.  نصب نوار آب‌بندی گرداگرد درب‎ها و پنجره‎ها.
11.  تعویض پنجره‎های شکسته شده.
12.  بسته نگه‌داشتن درب‎های انبارها و گاراژها تا حد امکان.

ب- اصلاحات سیستم روشنایی و توان الکتریکی :

1. نصب سیستم روشنایی با کارآیی بیشتر در هر جا که امکان پذیر باشد.
2. کاهش سطوح روشنایی کلی.
3. تهیه اجرای برنامه تعمیر و نگهداری سیستم روشنایی به منظور حصول به کارایی بیشینه سیستم‌های موجود.
4. استفاده از روشنایی مکمل برای اهداف خاص به جای افزایش روشنایی کلی.
5. استفاده از نور طبیعی در پیرامون مکان‌های اداری.
6. استفاده از کلیدهای چندگانه برای انتخاب سطح روشنایی در ادارات، سالن‌های کنفرانس و ...
7. کاهش سطح روشنایی در اماکنی که به سطوح روشنایی بالا نیازی ندارند مانند اتاق های انباری و کریدورها و ...
8. به هنگام تغییر دکوراسیون استفاده از رنگ‎های روشن در سقف، دیواره‎ها و کف اماکن با هدف کاستن از سطح روشنایی بالاتر.
9. کاستن از روشنایی دکوراسیون (تزئینات) و تبلیغات.
10.  استفاده از تایمر (زمان‌سنج) و یا سلول‌های نوری (فتوسل‌ها) جهت کنترل روشنایی محوطه بیرونی ساختمان.
11.  کاهش روشنایی بیش از حد پارکینگ‎ها و رساندن آن به حداقل سطحی که از نظر ایمنی مناسب باشد.
12. استفاده از موتورهای الکتریکی با ابعاد مناسب، زیرا موتورهای با ابعاد بزرگتر از حد لزوم، در ضریب توان پایین عمل می‎کنند.
13.  تصحیح ضریب توان در هر جا که امکان‎پذیر باشد (حذف توان راکتیو).
14.  نصب تجهیزات محدود کننده.

ج – استفاده از کنترل‌ها :

1. تنظیم کردن مجدد تمامی کنترل‎کننده‎ها.
2. تنظیم و قفل ترموستات‌ها جهت ممانعت از دخالت افراد غیرمسئول.
3. بررسی ترموستات ‌های اتاق از نظر اینکه در جای مناسبی قرار گرفته باشند یعنی بر روی دیواره‎های سرد با دکوراسیون و یا در معرض تابش خورشید نباشند.
4. نصب کنترل‎کننده‎های مجزا در هر اتاق و در هر جائیکه امکا‎ن‌پذیر است.
5. نصب شیرهای با کنترل دما در رادیاتورهایی که دارای شیرهای معمولی بوده و با دست کنترل می‎شوند.
6. نصب سیستم کنترلی آنتالپی به منظور بهینه‌سازی استفاده از هوای بیرون جهت سرمایش ساختمان.
7. نصب سیستم کنترل خودکار برای ساختمان، در صورتی که مناسب و امکان‎پذیر باشد.

د- اصلاحات سیستم گرمایش، تهویه مطبوع و تجهیزات متنوع دیگر:

1. مطالعه دقیق انجام تغییرات، زیرا انجام برخی از تغییرات ممکن است مصرف انرژی را افزایش دهد.
2. بررسی مجدد، موازنه و تنظیم سیستم‎ها.
3. خاموش کردن تجهیزات تهویه مطبوع در طول ساعاتی که از اماکن استفاده نمی‌شود.
4. تهیه و یا تجددنظر و اصلاح جداولی برای آنکه بتوان چرا‎غها و سیستم‎ها را هر چه زودتر خاموش کرد.
5. بهینه‎سازی برای دفعات و زمان‎های راه‎اندازی سیستم.
6. بستن مجرای هوای خارج در ساعاتی که از ساختمان استفاده نمی‌شود.
7. کاهش مقدار هوای بیرونی.
8. کاهش حجم نفوذ و تعویض هوای سیستم.
9. کاهش نشتی از مجراها و کانال‌ها.
10. بررسی و تنظیم دریچه های هوای خارج به منظور اطمینان از بسته شدن کامل و محکم آنها.
11. جایگزینی دمپرهای موجود با انواع با کیفیت بالاتر آنها در هر جائی که امکان‌پذیر باشد.
12. توجه به نشتی هوای خارج از سیستم تنظیم شده به هنگام متوازن یا غیر متوازن کردن سیستم.
13. تنظیم دمپرهای محفظة اختلاط و واحدهای چندناحیه‎ای، بطوری که برای جلوگیری از نشتی هوا کاملاً چفت شوند.
14. در صورت امکان از کویل‎های پیش‌گرم‌کن برقی اجتناب گردد.
15. افزایش دمای هوای مخلوط شده
16. تنظیم مجدد دماهای گرم و سرد مبنا در جهتی که نیاز به گرمایش و سرمایش کاهش یابد.
17. تنظیم گرم کردن مجدد تا حدی که بتوان فواصل زمانی را کاهش داد.
18. باز تنظیمی دمای آب گرم و آب سرد متناظر با بارهای موجود.
19. استفاده از پایین‌ترین دمای تابشی ممکن در پیرامون اماکن.
20. ممانعت از اینکه محیط و سیستم‌های داخلی بر خلاف یکدیگر عمل نکنند.
21. بهینه کردن عملکرد چیلرهای چند مرحله‎ای.
22. به کار انداختن سیستم‌های جانبی سرمایش و گرمایش تنها هنگامی که به آنها نیاز است.
23. در صورت امکان، در ساعات عدم حضور افراد تنها دمنده برگشت هوا برای گرمایش عمل کند.
24. نصب سیستم تزریق هوای کمکی به منظور کاهش توان لازم دمنده .
25. تبدیل سیستم دمنده حجم ثابت به عملکرد حجم متغیر VAV)) .
26. کاهش گرمایش در اماکنی که اشغالیت کمتری دارد.
27. کاهش گرمایش در اماکنی که بیش از حد گرم شده‎اند و اجتناب از باز کردن پنجره‎ها به منظور کاهش دما.
28. از کار انداختن دمنده ‌های خروج هوا در طول جرخه‎های زمانی که از مکان استفاده نمی‎شود.
29. بررسی سیستم‎های خروج هوا به منظور اطمینان از آنکه تنها مقدار هوای لازم به خارج فرستاده می‎شود.
30. در صورت امکان کاهش مقدار هوای خروجی از توالت‌ها، اتاق‌ها، آزمایشگاه‎ها و نظایر آن.
31. تغییر در سیستم دمنده‌های خروج هوا بطوریکه تنها هنگامی که افراد در محل حاضرند عمل کنند.
32. کاهش دمای سیستم‌های تهیه آب گرم مصرفی.
33. استفاده از چگالنده(کندانسور) آبی جهت پیش گرمایش آب گرم مصرفی.
34. استفاده از چگالنده آبی برای گرمایش مجدد هوای تهویه مطبوع.
35. اصلاح در توزیع کننده های خورشیدی و بکار بردن آنها در ساختمان جهت پیش‌گرمایش آب گرم مصرفی و آب گرم فرایند.
36. نصب تجهیزات بازیافت حرارت به منظور استفاده مجدد از خروجی‎های آشپزخانه و فرایند.
37. انجام عایق‎بندی لوله‎ها و کانال‎ها و مجاری عبور سیال گرم و سرد.
38. جایگزینی عایق‎های مستعمل در دیگ های بخار، کوره‌ها، لوله‎ها و کانال‎ها.
39. کاهش جریان آب خنک شده و آب گرم.
40. اصلاح پروانه پمپ به منظور مطابقت با بار آن.
41. تبدیل شیرهای سه راهه و دوراهه و نصب پمپ‌های با سرعت و دور متغیر. (VSD)
42. بررسی ابعاد مخزن انبساط، زیرا مخازن انبساط کوچک سبب اتلاف در مصرف آب می‎شوند که این امر تلفات در مصرف انرژی را نیز در پی دارد.
43. ارزیابی و اطمینان از خاموش شدن مولدهای بخار و آب گرم در فصل تابستان و استفاده از دیگ ها و آبگرمکن‎های کوچک به جای آنها درطول دورة زمانی مربوطه.
44. جلوگیری از اتلاف بخار تقطیر شده و برگشت آن به دیگ های بخار.
45. در صورت دسترسی به بخار با فشار بالا استفاده از توربین‎های بخار برای رانش دمنده‌ها و پمپ‌ها، بعلاوه توربین می‎تواند بعنوان شیر انبساط جهت تهیه بخار با فشار کم نیز عمل کند.
46. تعمیر و رفع کلیة نشتی‎های آب، گاز، بخار و هوای فشرده.
47. استفاده از سیستم مناسب تصفیه و سختی‎گیری آب به منظور کاهش رسوباتی که بر روی سطوح تبادل حرارتی مبادله کن‌ها جمع می‎شوند.
48. عدم استفاده بیش از حد لزوم از مواد شیمیایی جهت سختی‎گیری آب.
49. بررسی دوره‎ای آب خنک شده توسط برج خنک‎کننده به منظور اطمینان از اینکه آب سختی‎گیری شده و مواد شیمیایی استفاده شده برای سختی‎گیری آن هدر نمی‎شوند.
50. نگهدرای تجهیزاتی چون برج‎های خنک‎کننده، کولرهای تبخیری و چگالنده های هوایی به منظور حصول به بهترین کارایی ممکن آنها.
51. تعمیر و بازرسی دوره‎ای وسایلی چون تله‎های بخار، شیرهای شناوری و ...
52. تهیه و اجرای برنامه‎ای برای تعمیرو نگهداری به منظور اطمینان از کارایی بیشتر تجهیزات.
53. اجرای برنامه های تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه در تاسیسات و تجهیزات گرمایش و سرمایش و تهویه مطبوع.

 هـ – اصلاحات تجهیزات احتراقی :

1. بررسی ساختمان از نظر وجود فشار منفی، زیرا در این صورت سبب کاهش راندمان احتراق می‎گردد.
2. بررسی دودکش‎ها و مجراهای خروجی گازهای حاصل از احتراق از نظر بسته بودن و یا شرایط نامناسب مکشی در آنها.
3. تمیز کردن سطوح احتراقی .
4. بررسی و تنظیم نسبت هوا به سوخت.
5. جایگزینی مشعل‎های اتمسفر یک با مشعل‎های قدرتی.
6. نصب کنترل کننده‌های فشار بر روی کوره‎ها.
7. نصب کنترل‎کننده‎های خودکار احتراق هوا – گاز.
8. تعمیر دوره‎ای درزهای ایجاد شده در کوره ها و اجاق‎ها و نظایر آن
9. پیش‎گرمایش هوای احتراق با استفاده از حرارت اتلافی

و - استفاده از پنجره‎های مانع حرارتی:

این سیستم به گونه‎ای طراحی شده است که پروفیل سطوح داخل و خارج از یکدیگر مجزا شده و یک نوع عایق از جنس پلی‌آمید بین آنان قرار می‎گیرد و موجب کاهش انتقال حرارت می‎شود. به منظور حذف آلودگی صوتی نیز می‎توان این نوع سیتم و پنجره ها را شیشه دوجداره در نظر گرفت. این سیستم در پنجره‎های موجود و نصب شده قابل تعبیه نبوده و جهت استفاده از آن باید تمامی پنجره‎ها را تعویض کرد. عایق حرارتی پلی امید تحت نام عمومی نایلون شناخته می‎شود.عایق پلی امید دارای خصوصیات زیر می‎باشد.

1. عایق‌بندی قوی حرارتی
2. در مقابل باران‎های سنگین غیرقابل نفوذ , در مقابل رطوبت و شرایط جوی مقاوم بودن.
3. جلا ‎پذیری و قابلیت آبکاری
4. طول عمر زیاد
5. ضریب انتقال حرارت پایین با کمترین ضخامت ممکن
6. استحکام بالا، انبساط حرارتی همسو با آلومینیوم
7. مقاوم در مقابل مواد شیمیایی، آب، اشعه ماورای بنفش(uv )و حرارت
8. قابلیت شکل‎پذیری بالا
9. این عایق در محل اتصال به پروفیل آلومینیوم، دارای چسبی به صورت سیم است که در برابر نم و رطوبت و باران‎های شدید مقاومت خوبی داشته و همانطور که گفته شد، استحکام کشش را نیز افزایش می‎دهد..

• بهینه سازی مصرف انرژی در تاسیسات حرارتی و آبگرم مصرفی

الف- بازرسی تأسیسات حرارتی:

1. در زمانی که دمای هوا متعادل است سیستم بخار (گرمایش) را خاموش کنید.
2. عایقکاری لوله‎ها را کنترل و نواقص موجود را برطرف کنید.
3. تله‌های بخار را کنترل و قطعات معیوب را تعویض یا تعمیر کنید.
4. تله‎های بخار را همیشه تحت نظر داشته باشید.
5. اتلافات سیستم توزیع بخار را کاهش دهید.
6. شیرها و اتصالات را از جهت اتلاف حرارتی بازبینی کنید.
7. از لوله‎های بخار به اندازه مناسب استفاده کنید و سیستم تغذیه بخار را کنترل کنید.
8. کارآئی انتقال حرارت در محل‎های مصرف را بهبود بخشید.
9. از انرژی حرارتی بخار برای تولید آبگرم مصرفی و گرمایش با آبگرم استفاده کنید.
10. از بخار برای فرایندهای با فشار کم استفاده کنید.
11. با نگهداری و مراقبت از کارکرد مناسب وسایل و تجهیزات مطمئن شوید.
12. از برج‌های تقطیر در شرایط نزدیک به سرریزی استفاده کنید.
13. خطوط لوله‎کشی بخار تقطیر شده را عایقکاری کنید.
14. رسوب‌زدایی لوله‎های آب را مرتب انجام دهید.
15. از عایقکاری مناسب در کوره‎ها، دیگ‌ها، کانال‌ها و لوله‎های حامل سیال گرم، ‌استفاده کنید.
16. در دیگ‎ها و کوره‎ها از مشعل‎های کارآ استفاده کنید.
17. در کوره‎ها، هوای احتراق اولیه و ثانویه را کنترل کنید و آنرا با اندازه واقعی تنظیم کنید.
18. درجه حرارت آب گرم مصرفی را کاهش دهید.
19. تجهیزات فرایند تأمین گرمایش را در زمانی که استفاده نمی‎کنید، خاموش کنید.

ب- بازرسی تأسیسات:

1. سیستم تهویه مطبوع را در ساعات بدون نیاز خاموش کنید.
2. هوای دمیده شده را کنترل کنید و کاهش دهید.
3. چگالنده های سیستم تبرید را مرتب تمیز کنید.
4. دریچه‎های هواساز، میزان گرد و غبار و کویل‌ها و فیلترها را بازرسی کنید تا مقاومت هوا کاهش یابد.
5. از ورود هوای خیلی مرطوب به سیستم تهویه مطبوع خودداری کنید.
6. فقط در مکان‌های مورد نیاز واقعی، از سیستم تهویه مطبوع استفاده کنید.
7. برج خنک‌کن را زمانی که نیاز نیست، ‌خاموش کنید.

 نشریه پنجره ایرانیان، سال ششم ، شماره 72 ، مهر ماه 1392