پنجره ایرانیان: در شماره گذشته نشریه پنجره ایرانیان، بخش نخست گفتگو با مهندس بابک ثقه الاسلام، مدیر فنی رهاو از نظر شما گذشت.
مهندس ثقه الاسلام در بخش نخست سخنان خود، درباره فعالیت های مختلف شرکت رهاو و همچنین ویژگی های خاص پروفیل های یو.پی.وی.سی تولیدی این شرکت آلمانی توضیحات مبسوطی ارائه داد. پس از آن خصوصیات یک پنجره استاندارد مورد بررسی قرار گرفت و نقش ملزومات در استحکام و دوام یک پنجره تبیین شد. در پایان بخش نخست، بحث محدودیت های پنجره یو.پی.وی.سی به میان آمد و عنوان شد که آگاهی از محدودیت های یو.پی.وی.سی، عامل بسیار مهمی در تولید پنجره هایی کاملا استاندارد به شمار می آید. در بخش دوم این گفتگو که در این شماره منتشر شده است، ایشان با ادامه بحث محدودیت ها، به لزوم محاسبات دقیق و نیز در نظر گرفتن عوامل مختلف در طراحی پنجره های یو.پی.وی.سی اشاره کرد و اهمیت مواردی مانند گالوانیزه و مولیون را به صورت موشکافانه تری برای خوانندگان ارجمند نشریه پنجره ایرانیان تشریح کرد. با هم این گفتگو را می خوانیم:
برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.
اشاره داشتید که استفاده از پنجره یو.پی.وی.سی محدودیت هایی دارد. ممکن است در این باره توضیح بیشتری دهید؟
یکی از مهمترین محدودیت های این پنجره ها به ابعاد آنها مربوط می شود. این طور نیست که بتوانیم پنجره ها را به هر اندازه ای که خواستیم بسازیم، مگر آنکه محدودیت ها، قابلیت ها، و روش های اجرایی آن را بشناسیم. ضمن اینکه برای ساخت پنجره در ابعاد مختلف باید عواملی را در نظر گرفت و محاسباتی را انجام داد. در واقع این گالوانیزه است که مهمترین نقش را در خصوص سایز پنجره بازی می کند.
ممکن است درباره نقش گالوانیزه در این پنجره ها بیشتر توضیح دهید؟
ببینید، در محاسبات استاتیکی نیز که انجام می شود، در واقع ممان های یو.پی.وی.سی آنقدر اندک هستند که در نظر گرفته نمی شوند. در واقع این ماده را صفر در نظر می گیریم.
بنابراین محاسبات و طراحی های خود را بر اساس پروفیل گالوانیزه که به عنوان تقویت کننده در سیستم به کار می رود، انجام می دهیم. پروفیل گالوانیزه باید تمامی نیروهای وارده به پنجره را تحمل کرده و آنها را به سازه ساختمان منتقل سازد.
منظور شما این است که مقاطع مختلف پروفیل یو.پی.وی.سی نیز تفاوتی در مقاومت پنجره ندارند؟
باور غلطی در میان برخی رایج شده است که مثلا پروفیل سری 70 از 60 استحکام بیشتری دارد. این باور کاملا اشتباه بوده و ریشه در ذهنیت مرتبط با پنجره های آهنی دارد؛ بدین معنی که در پنجره های آهنی، پروفیل آهن هر قدر قطورتر باشد، از استحکام و قدرت بیشتری برخوردار است. اما در یو.پی.وی.سی این گونه نیست. در پنجره یو.پی.وی.سی همه چیز به پروفیل گالوانیزه ارتباط پیدا می کند. بنابراین اگر در دو نوع پنجرهای که با پروفیل های یو.پی.وی.سی با سطح مقاطع متفاوت ساخته شده اند، سایز گالوانیزها یکسان باشد، این دو پنجره توان و استحکام یکسانی خواهند داشت.
با توجه به اهمیت گالوانیزه که بدان اشاره داشتید، چگونه می توان گالوانیزه مناسب برای یک پنجره را انتخاب کرد؟
اول اینکه شما حتما باید از گالوانیزه شناسنامه دار استفاده کنید. شناسنامه یک گالوانیزه به ما خواهد گفت که پنجره چقدر نیرو را تحمل خواهد کرد؛ چقدر فشار باد را می تواند تحمل کند؛ چقدر وزن شیشه را می تواند تحمل کند. در واقع فشارهای وارده بر پنجره شامل فشارهای مرده و زنده می شوند. نیروهای مرده عبارتند از وزن خود پنجره، شیشه و یراق آلات. نیروی زنده عموما نیروهایی هستند که شاید همیشه حضور نداشته باشند، ولی نیروی بسیاری را بر پنجره وارد می کنند؛ مانند فشار باد. یا حتی مکان هایی که پنجره در آنها نصب می شود، می تواند نیروهای زنده مختلفی را در خود داشته باشد که باید حتما مورد محاسبه قرار گیرد. مثلا باید احتمال برخورد انسان را با پنجره ها نیز در نظر گرفت و آنها را در محاسبات وارد کرد.
به طور کلی موارد مختلفی در محاسبات لازم برای انتخاب نوع گالوانیزه دخیل است. البته در کشور ما وضعیت فرق می کند، در برخی موارد دیده شده که فرد برای تمیزکردن پنجره مولیون را گرفته و مولیون نیز از جا در آمده است!!
به نکته خوبی اشاره کردید. مولیون یکی از بخش های پنجره است که در بسیاری مواقع توجه لازم بدان نمی شود. اگر ممکن است در این خصوص نیز توضیحاتی بفرمایید؟
به غیر از اینکه مولیون باید به اندازه کافی قوی باشد، یکی از موارد بسیار مهمی که به صورتی غلط در بیشتر کارگاه های ما باب شده این است که مولیون را از جهت نادرست پیچ می کنند. اگر دقت کرده باشید، اکثرا مولیون را از رو پیچ می کنند، یعنی دقیقا همان جهتی که نیرو بر آن وارد می شود. توجه داشته باشید که تمام فشار باد از جهتی بر مولیون وارد می شود که می خواهد آن را از جای خود دربیاورد؛ و غالبا تمام پیچ های مولیون نیز از همان طرف یعنی داخل پنجره وارد شده اند.
اما در پنجره های آلمانی مانند رهاو، پیچ ها از پشت وارد می شوند تا فشار باد نتواند به راحتی مولیون را از جای خود در بیاورد. با توجه به وسواسی که رهاو در این خصوص دارد، تمام کارگاه های خود را ملزم کرده است که از پیچ مخصوصی که شرکت مادر در اختیارشان می گذارد استفاده کنند.
جنس کانکتورها نیز در اینجا از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع یک مولیون مطلوب باید از هر طرف 50 کیلو نیرو را تحمل کند. کانکتورهایی که رهاو به کارگاه های خود می دهد همه این موارد را تامین می کند. اما اگر یک کانکتور ناشناخته را از فردی گمنام تهیه کنیم، عموما این کانکتور هیچ شناسنامه ای نیز نخواهد داشت، و اصلا معلوم نخواهد بود که توان تحمل چه نیرویی را دارد و بنابراین هیچ کنترلی روی آن نخواهیم داشت.
در حقیقت به جزئیاتی مانند این موارد، در ایران کمتر توجه می شود و در نتیجه کیفیت پنجره پایین می آید. البته بسیاری از مونتاژکاران ما افرادی فنی هستند، اما چون آموزش های اولیه را ندیده اند، راه را اشتباه می روند. این اشتباهات هم خود را در رعایت نکردن این موارد جزئی نشان می دهد و هم در اینکه گاهی برای اینکه خود را متفاوت نشان دهند به سراغ مواردی می روند که شاید خیلی منطقی نباشند.
سوال مطرح دیگر این است که تا چه ارتفاعی می توان از پنجره یو.پی.وی.سی در ساختمان ها استفاده کرد؟
با قاطعیت می گویم اگر پنجره ها به خوبی طراحی شوند و از پروفیل های باکیفیتی مانند رهاو استفاده شده باشد، و با در نظر گرفتن تمامی نیروهایی که به پنجره وارد می شود و طراحی مناسب آن، می توان از پنجره های یو.پی.وی.سی در ساختمان های بلند استفاده کرد. این را هم باید بگویم که رهاو تست های مربوط به این امر را انجام داده و برای نصب در ساختمان های بلندمرتبه گواهینامه دریافت کرده است.
البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که فرهنگ پنجره سازی در ارتفاع های بالای 20 متر تفاوت می کند. این تفاوت ها به عوامل مختلفی مرتبط می شوند، مانند سایز گالوانیزه، نوع بازشو، سایز بازشو، سایز پنجره و غیره. تمام این موارد بر اساس محاسبات انجام شده تغییراتی خواهند کرد. نباید انتظار داشته باشید که پنجره در طبقه 30 ساختمان باز شود. اما در ایران به این موارد توجهی نمی شود.
با همه این تفاصیل، شما وضعیت صنعت در و پنجره یو.پی.وی.سی را در مقایسه با کشوری مانند آلمان چگونه ارزیابی می کنید؟
تفاوت بسیار است. در این میان، شرایط آب و هوایی و قوانین ساخت و ساز نقش مهمی ایفا می کنند. در حال حاضر در آلمان سعی بر این است که ساختمان هایی با مصرف انرژی صفر بسازند و تا حد بسیاری هم به این هدف نزدیک شده اند و آنها هم اکنون در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات دیگری هستند، از جمله اینکه خانه هایی که تا این حد عایق می باشند، دچار مشکل اکسیژن می شوند. برای این منظور نیز دستگاه های تهویه مطبوعی ساخته شده که اکسیژن لازم را وارد خانه کنند.
برای ارزیابی این مسئله، شرکت رهاو در اتریش که دفتر مرکزی این شرکت نیز در آنجا واقع است، در کنار یک ساختمان قدیمی، ساختمانی با استانداردهای روز اروپا ساخت. ساختمان جدید با اینکه از مساحت بیشتری برخوردار بود و همچنین نیاز به دستگاه اکسیژن ساز داشت، مصرف انرژی آن حدود یک ششم خانه دیگر بود. به هر حال ما در کشور خود هنوز با این آمار و ارقام فاصله بسیاری داریم.
اگر تیپ سازی در صنعت پنجره سازی کشورمان رواج پیدا کند، آیا می تواند کمکی به بهبود این وضعیت کند؟
در آلمان برای کاستن از مشکلات اقتصادی به سراغ پنجره تیپ رفتند. به هرحال هر کسب و کاری به دنبال بالا بردن سود خود، یا پایین آوردن قیمت خود برای جلب مشتری بیشتر است. از سوی دیگر با توجه به شرایط خاص آلمان مانند گرانی کارگر و قوانین خاص مالیاتی، و برای کاهش هزینه سر بار هر پنجره، کارگاه های این کشور به سمت فناوری های مدرن و به خدمت گرفتن ماشین آلات پیشرفته حرکت کردند. اما چنین ماشین آلاتی از انعطاف پذیری کمتری برخوردار هستند، و برای ساخت پنجره در ابعاد بسیار متنوع، دارای محدودیت هایی می باشند. در نتیجه پنجره سازان با ساختمان سازان به یک تعاملی رسیدند که حاصل آن تولید پنجره تیپ شد. پنجره تیپ، یعنی پنجرهای که کارگاه در زمان های بیکاری خود آن را تولید می کند و در نتیجه ساختمان ساز نیز می تواند این نوع پنجره ها را به قیمت ارزان تری خریداری کنند. در واقع چندین استاندارد برای این پنجره ها تعریف شده که ساختمان هایی که می خواهند هزینه های خود را کاهش دهند، بر اساس این استانداردها بناهای خود را می سازند و به راحتی آن را از فروشگاه ها تهیه می کنند. اما این پنجره ها شناسنامه داشته و تمامی جزئیات و مشخصات آنها ذکر شده است. به تدریج تیپ سازی در آلمان به یک فرهنگ تبدیل شد. این نکته را نیز توجه داشته باشید که روی ساخت این پنجره ها نظارت کامل وجود دارد، بنابراین این امکان وجود ندارد که از هر نوع ماده بی کیفیتی برای ساخت پنجره استفاده کنند.
اما متاسفانه در ایران صنعت در و پنجره متولی خاصی ندارد. حتی مرجع مشخصی و یکسانی برای اخذ مجوز تولید در سراسر کشور وجود ندارد، چه برسد به مراکزی که مسئولیت نظارت کیفی را برعهده داشته باشند.
آیا این امکان وجود دارد که شرکت رهاو تصمیم بگیرد در ایران کارخانه ای احداث کرده و مستقیما در کشورمان به تولید پروفیل بپردازد؟
بله این امکان همواره وجود دارد و بستگی کامل به شرایط بازار دارد. در واقع شرایط لازم باید مهیا باشد تا درباره سرمایه گذاری های مستقیم تصمیم گیری گردد. این نکته را مد نظر داشته باشید که رهاو از نظر کیفیت بالایی که از آن برخوردار است، همواره به دنبال این بوده است که پنجره سازانی داشته باشد که پنجره ای با کیفیت به معنای واقعی تولید کنند. از این جهت هم اکنون رهاو در هندوستان کارخانه ای دارد که مشغول تولید قطعات پلاستیکی برای خودروست. اما در ایران به چنین چیزی فکر نمی کند. زیرا در ایران توجه چندانی به کیفیت نمی شود.
اگر شرایط در ایران نیز اصلاح شود و مسئل کیفی مورد توجه قرار گرفته و از اهمیت برخوردار شوند، این احتمال نیز وجود خواهد داشت.
جالب است که بدانید حجم بازار ایران و آلمان برابر است، اما فروش در بازار ایران یک هشتادم فروش در بازار آلمان است؛ این در حالی است که عمر مفید ساختمان در آلمان بسیار بیشتر از ایران است. شما در آنجا نخواهید توانست یک ساختمان 30 ساله را به این راحتی تخریب کنید. زیرا مالیات بسیار سنگینی از این بابت از شما خواهند گرفت. به همین خاطر در آلمان ساختمان هایی با بیش از 170 سال قدمت وجود دارند که شما اصلا احساس نمی کنید قدیمی هستند. در واقع در آنجا ساختمان را می سازند تا دست کم 100 سال عمر کند، اما در ایران این رقم بسیار کمتر از این هاست. روی هم رفته، در حال حاضر حجم ابن بازار بسیار کمتر از آن است که بتوان به این موضوع فکر کرد.
نشریه پنجره ایرانیان ــ سال نهم ــ شماره 105 ــ تیر 95
