دکتر آخوندی در این مصاحبه اختصاصی با اشاره به این نکته که ایران نقطه مرکزی طبیعی در تمام منطقه است، گفت: ما همه باید به این نکته توجه کنیم که نباید دستاوردهای معاهده اتمی را به دست چند بوروکرات بسپاریم. بنابراین یک طرح موقتی را پیشنهاد می‌کنیم، یک نوع «برجام» جدید را که برای مناسبات مالی و اقتصادی می‌تواند مد نظر قرار گیرد. این طرح می‌تواند کمک کند تا مناسبات به حالت عادی بازگردند و تمام مسائل مالی باقی مانده برطرف شوند.

 متن کامل مصاحبه دکتر آخوندی با مجله اشترن به شرح زیر است:

 ـ  اشترن: جناب آقای آخوندی، شما مدت‌هاست به عنوان پیشکسوت اندیشه مدرنیزه کردن کشورتان شهرت دارید. پس از امضای معاهده هسته‌ای اکنون به نظر می‌رسد گشایش اقتصادی ایران سرانجام تحقق یافته است. آیا جنابعالی راضی هستید؟

ـ  آخوندی: ما اکنون مجددا به خارج هم توجه داریم. ایران اهمیت خود به عنوان مرکزی برای کل منطقه را باز می‌یابد، همانگونه‌ که اهمیت تاریخی کشورمان نیز اقتضا می‌کند. قدرت‌های خارجی سال‌ها در تلاش بودند تا توازن خاورمیانه را جابه جا کنند. این تلاش ها دوامی نیافت. اکنون تعادل و توازنی تاریخی برقرار می‌شود. این نکته اساسی در برجام نهفته است.

ـ اشترن: برجام در واقع عنوان پیچیده معاهده هسته‌ای است که آمریکا، چین، روسیه و سه کشور عضو اتحادیه اروپایی در ماه ژوییه سال گذشته پس از دوازده سال مذاکره با ایران امضا کردند. کشور شما به موجب آن، متعهد به پذیرفتن کنترل برنامه اتمی توسط مقامات بین‌المللی شده است و در مقابل تحریم‌های اقتصادی و مالی غرب گام به گام لغو می‌شوند.

ـ آخوندی: پنجره اکنون کاملا گشوده شده است. ما می‌خواهیم با تمام کشورهای همسایه خود همکاری کنیم. همین طور با کشورهای  غرب و شرق، شمال و جنوب. بسیاری از راه‌ها از ایران می‌گذرند. وظیفه ما آن است تا برای تامین رفاه و امنیت همگان شبکه های ارتباطی را گسترش دهیم و آن را تکمیل کنیم.

ـ اشترن: هم اکنون نخستین خط آهن شانگهای به تهران از مسیر خط آهن سراسری قزاقستان گشایش یافته است. بدین ترتیب راه انتقال کالا از چین به سمت اروپا به نصف کاهش می‌یابد و جمعا ۱۴ روز طول می‌کشد. آیا ایران به کانون جهانی ترابری و لجستیک مبدل خواهد شد؟

ـ آخوندی: این هدف ما است. به عنوان اقدام بعدی می‌خواهیم خط آهن سرتاسری آسیا را تکمیل کنیم. اما مهم است که سایر مسیرهای حمل و نقل نظیر خطوط راه آهن، جاده ها و بنادر را هم مدرنیزه کنیم و توسعه دهیم. ما می‌خواهیم راه رسیدن به خلیج فارس و اقیانوس هند را برای کشورهای آسیای مرکزی آسانتر کنیم.

ـ اشترن: ایران سه ماه پیش ١١۸ فروند هواپیما به قیمت ٢٥ میلیارد دلار به ایرباس سفارش داده است. برخی از آنها هم جت های نوع A380 هستند که برای سفرهای طولانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ـ آخوندی: ما می‌خواهیم فرودگاه امام خمینی در تهران را به مرکز بزرگی برای نقل و انتقال مسافر و کالا مبدل سازیم. ما ایجاد یک ناحیه آزاد گمرکی و نیز یک ناحیه ویژه اقتصادی در برگیرنده یک ناحیه پهناور کسب و تجارت در اطراف فرودگاه را مد نظر داریم .

ـ اشترن: شما بدین ترتیب با سایر کشورهای منطقه مانند دبی و یا رقیبتان عربستان سعودی که مدعی قدرت سیاسی است به رقابت می‌پردازید.

ـ آخوندی: به نقشه جغرافیایی نگاهی بیندازید! این یک واقعیت است. ایران نقطه مرکزی طبیعی در تمام منطقه است. این مزیت طبیعی ما در رقابت تلقی می‌گردد. ما مسئولانه و با آگاهی از مسایل امنیتی، بدان عمل خواهیم کرد. چرا که کشور ما دیگر مورد تحریم نیست و در نتیجه ما یک کشور کاملاً فارغ از تحریم بشمار می‌رویم.

ـ اشترن: و حالا همه به در خانه شما می‌کوبند و می‌خواهند با شما تجارت کنند. چه در چین و چه در آلمان...

ـ آخوندی: این وضعیتی است که برای همه نفع دارد. بله، ما برای مناسبات خود با چین ارزش زیادی قائل هستیم. چین یکی از شریکان استراتژیکی ما می‌باشد. ما این مناسبات را توسعه می‌دهیم.

ـ اشترن: در این بین چه جایی برای اروپا و آلمان می‌ماند؟

ـ آخوندی: ما با تجارت‌های فوری و فوتی  قانع نیستیم. ما می‌خواهیم مناسبات اقتصادی درازمدت برقرار کنیم. طبعا روابط با اروپا و در درجه نخست آلمان در برنامه‌های ما پیش بین شده است. قرارداد ما با ایرباس شامل تحویل هواپیما طی ١٦ سال می شود. ما اکنون در جریان این سفر با نمایندگان صنایع کشتی‌سازی و بنادر ملاقات داشتیم. در مذاکرات به آنها گفتیم: ما فقط به بنادر نیاز نداریم. بلکه در برنامه دراز مدت و بطور ماندگار به راه‌های ارتباط با آنها، به تکنولوژی‌های مرتبط با آنها و به تمام لجستیک آنها نیاز داریم.

ـ اشترن: گفته می‌شود که شما می‌توانید به عنوان وزیر مسئول طی سال‌های آینده بیش از ١٠٠ میلیارد دلار هزینه داشته باشید.

ـ آخوندی: ما تنها برای خطوط راه‌آهن خود علاوه بر نوسازی و توسعه شبکه خط آهن به ٢٨٠٠٠ واگن باری، ٢٥۰۰ واگن مسافربری به ارزش ٢٨ میلیارد دلار نیاز داریم . همچنین به ٦٥٠٠٠ دستگاه کامیون و همه نوع کشتی و حدود ٥٠٠ هواپیما طی پنج سال آینده احتیاج داریم . ما ساخت شش فرودگاه بین‌المللی را در طرح داریم و همچنین باید تمام سیستم‌های ایمنی پرواز خود را به سرعت توسعه دهیم.

ـ اشترن: اما بودجه ایران این نیازمندی را تامین نمی‌کند. تامین مالی پروژه‌ها توسط بانک‌های بین‌المللی هم مشکل پیدا کرده است.

ـ آخوندی: پروژه‌های تامین مالی شده برای ما بسیار اهمیت دارند. به طور مثال ایرباس شرایط ساده و قابل اجرایی برای تحویل هواپیماها، از جمله به صورت لیزینگ در نظر گرفته است. طبق همین الگو در موارد دیگر هم می‌توان عمل کرد.

ـ اشترن: ولی موسسات آلمانی تاکنون از تضمین‌ بیمه دولتی هرمس هم که امری عادی است، برخوردار نشده‌اند، زیرا ایران هنوز یک بدهی سابق به میزان تقریبا ٥٠٠ میلیون دلار را پرداخت نکرده است.

ـ آخوندی: ایران به تعهدات خود عمل می‌کند و در آینده هم خواهد کرد. متاسفانه طرف آلمانی در این ارتباط انتظارات ویژه‌ای دارد. عدم بازپرداخت نیز از آنجا ناشی می‌گردد که در حال حاضر راه مناسبی برای پرداخت آن وجود ندارد.

ـ اشترن: به دلیل چندین تحریم مالی که هنوز لغو نشده‌اند.

ـ آخوندی: من به شما اطمینان می‌دهم به مجرد آن که راه‌های مناسب بازپرداخت هموار شوند، ما بدهی‌های گذشته خود را پرداخت خواهیم کرد. ما این مبلغ را کنار گذاشته‌ایم.

ـ اشترن: اما بانک‌های آلمانی در تامین منابع مالی جهت انجام معاملات با ایران و یا برقراری مناسبات مستقیم تجاری تعلل می‌ورزند.

ـ آخوندی: ظاهرا آنها از واکنش‌های آمریکا هراس دارند.

ـ اشترن: جای تعجب نیست، ایران را هنوز تامین کننده مالی تروریسم می‌دانند.

ـ آخوندی: ما پیشنهاد کرده‌ایم که بانک‌های آلمانی از مقامات آمریکایی یک مجوز ویژه بخواهند تا بتوانند مناسبات تجاری با ایران را از سر بگیرند. آنها تاکنون به این پیشنهاد ما ترتیب اثر نداده‌اند. دولت آلمان هم می‌توانست در این مرحله دست به اقدام بزند و مثلا به بانک‌ها توصیه‌هایی را ارائه کند.

ـ اشترن: چرا بانک‌های آلمانی باید دردسر دعوا با آمریکا را تحمل کنند؟

ـ آخوندی: ما همه باید به این نکته توجه کنیم که نباید دستاوردهای معاهده اتمی را به دست چند بوروکرات بسپاریم. بنابراین یک طرح موقتی را پیشنهاد می‌کنیم، یک نوع «برجام» جدید را که برای مناسبات مالی و اقتصادی می‌تواند مد نظر قرار گیرد. این طرح می‌تواند کمک کند تا مناسبات به حالت عادی بازگردند و تمام مسائل مالی باقی مانده برطرف شوند.

ـ اشترن: آیا این برجام جدید باید بدون آمریکا اجرا شود؟

ـ آخوندی: ما در این ارتباط با اروپا مذاکره می‌کنیم. آمریکا هنوز آماده نیست با ایران روابط اقتصادی برقرار کند.

ـ اشترن: گشایش اقتصادی خاری در چشم نیروهای محافظه‌کار در کشور شما است. در گذشته هم شرکت‌های خارجی به خاطر رقابت‌های گروه‌های سیاسی دچار مشکل می‌شدند. آیا می‌توانید اطمینان دهید که چنانچه فرضا دایملر، زیمنس یا سایرین به بازار ایران بازگردند، اتفاق مشابهی نخواهد افتاد؟

ـ آخوندی: اگر طرفین با احتیاط عمل کنند و مجوزهای لازم را از مقامات مسئول دریافت کرده باشند، نباید مشکلی بروز کند. ما به تمام آنهایی که می‌خواهند در ایران تجارت کنند، توصیه می‌کنیم حداکثر دقت را به کار برند.

منبع: مجله اشترن آلمان. ترجمه: سامانه اطلاع‌رسانی سفارت جمهوری اسلامی ایران در برلین