بدون تردید این‏ ها بخش تاثیرگذار این صنعت هستند، اما همه بدنه آن را تشکیل نمی‏ دهند. در کنار سرمایه‏ های هنگفتی که در چنین شرکت‏ هایی در جریان است، هستند کارگاه ‏هایی که با سرمایه‏ ای اندک راه ‏اندازی شده و در حال فعالیت می باشند. کم نیستند افرادی که زندگی خود را از همین کارگاه‏ های کوچک و با دستگاه‏ هایی ارزان‏ قیمت می ‏گذرانند. با وجود این، شاید کمتر درباره آنها شنیده یا خوانده باشیم؛ و آنچنان که به نظر می‏ رسد، تاکنون کسی به سراغ آنها نرفته و از حال آنها جویا نشده، و اصولا مرجع و ماوایی نیز برای رجوع این صنعتگران وجود ندارد. افزون بر این که آگاهی از شرایط حاکم برای این بخش‏ و رسیدگی به مشکلات آنان از وظایف دستگاه ‏های ذی‏ربط بوده و باید دغدغه دلسوزان این صنعت باشد، ساماندهی و ارتقای وضعیت صنعت در و پنجره ‏سازی نیز بدون در نظر گرفتن این بخش و تحت پوشش‏ های حمایتی، نظارتی و صنفی قرار دادن آنها میسر نخواهد بود. از این منظر، پنجره ایرانیان تصمیم گرفت به متن بازار در پنجره‏ سازی برود و از نزدیک شاهد گوشه ای از وضعیت حاکم بر آن باشد. آنچه در ادامه می ‏خوانید گزارش اختصاصی خبرنگار پنجره ایرانیان، از یکی از مراکز تجمع چنین کارگاه ‏هایی، یعنی خیابان قلعه مرغی است. خبرنگار ما یک روز را در میان "اوستاکارهای" خیابان قلعه مرغی گذراند و تلاش کرد تنها گوشه ‏ای از وضعیت آنجا را برای شما به تصویر کشد:

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

صنعت در و پنجره دوجداره یو.پی.وی.سی صنعتی نوظهور و جوان، اما روبه توسعه است. به همین جهت اتخاذ سیاست‫ های خرد و کلان، نوسان ارز، رکود در بازار ساخت و ساز مسکن، مسکن مهر، تعرفه واردات کالا، سیاست‫ های خرد بازاری و مردمی و بایدها و نبایدهای ریز و درشت دیگر، تاثیرات مثبت و منفی متفاوتی بر این نهال سر برآورده بر جای می‫ گذارد.
گذشته از شرکت‏ ها و کارگاه‏ های بزرگ و برندها و کلیه هیاهوهای صنعت در و پنجره ‫سازی، در گوشه ‏ای از این حوزه گسترده کارگاه‏ های بسیار کوچکی مشغول به کار هستند، که بخش نه‏ چندان کوچکی از بدنه اصلی صنعت در و پنجره‫ دوجداره یو.پی.وی.سی را تشکیل می‏ دهند. این کارگاه‏ ها عموما بی‏ خبر از آنچه که در سطح کلان این صنعت روی می‏ دهد و حتی بی‏ خبر از وجود تشکل‏ های صنفی مختلف، مشغول به کار هستند؛ با این حال، برغم دوری از فضای کلان این صنعت و فارغ از هر تبلیغ و برندسازی و بوق و شیپوری، به عنوان بازوی اجرایی و بخش جدایی‏ ناپذیر این صنعت به ‏شمار می ‏آیند. از همین‏ رو گزارش پیش رو سعی دارد تا به نُه ‏توی این کارگاه‫ ها رفته و ببیند در این کارگاه‫ ها چه می‫ گذرد؟ آیا فعالیت آنها در جهت پیشبرد صنعت قرار داشته یا بدان آسیب می‫ زند؟ و نهایتا با در اختیار گذاشتن تریبونی آزاد برای مدیران این کارگاه ‫های کوچک، از ناگفته‫ ها و ناشنیده‫ های آنها سر درآورده و رسانه‫ ای باشد برای شنیدن صدای این پنجره ‫سازان!‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

خیابان قلعه مرغی کف بازار صنعت پنجره
پیدا کردن خیابان قلعه مرغی جایی که کارگاه‫ های ریز و درشت پنجره ‫سازی گرد هم آمده ‫اند، کار چندان دشواری نبود؛ درست اواسط خیابان قزوین بعد از پل نواب و نرسیده به دوراهی قپان، تابلوی سفیدرنگ قلعه مرغی که به سمت چپ اشاره دارد به چشم می‫ خورد. وارد قلعه مرغی که شوید، دو طرف خیابان همه نوع کارگاه در و پنجره را می‫ بینید.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
از ابتدای خیابان، یک به یک وارد کارگاه‫ ها شدیم و به گفتگو پرداختیم. گرچه برخی از آنها، اول کار به هر دلیلی از مصاحبه پرهیز می‫ کردند؛ اما به محض اینکه متقاعد می ‫شدند از نشریه پنجره آمده ‏ایم و قرار است مشکلات آنها را منعکس کنیم، زبان به سخن بازکرده و ناگفته ‫ها و ناشنیده‫ های این صنعت را به زبانی بی‫تکلف و ساده مطرح می‫ کردند.
یکی از این استادکاران داود نام داشت، که در کارگاه کوچک خود، خط تولید آلومینیوم و یو.پی.وی.سی را در کنار هم جای داده بود. او با ابراز بی‫ اطلاعی از وجود تشکلی صنفی، عمده ‫ترین مشکل خود را تامین مواد اولیه پنجره‫ های دوجداره یو.پی.وی.سی و همچنین کمبود سرمایه برشمرد و اضافه کرد: «متاسفانه سود کار بسیار پایین آمده و این به دلیل افزایش بیش از حد پنجره ‫سازها و رکود ساخت و ساز می‫ باشد.» وی در ادامه با اشاره به تاثیر کاهش قیمت پنجره، اظهار داشت: «همه این موارد باعث می‫ شود تولیدکنندگان قیمت را کاهش دهند، و این روند نهایتا بر کیفیت کالا تاثیر منفی می‫ گذارد.» وی که در تولیدات خود از سه نوع پروفیل استفاده می‫ کند، عدم تعرفه مشخص و فقدان نظارت جامع و لازم را از جمله مشکلات مهم صنعت می‏ داند.
سپس به سراغ پنجره ‫ساز دیگری رفتیم که چند باب جلوتر واقع شده بود. دانیال که در کارگاهی به تولید پنجره‫ های دوجداره یو.پی.وی.سی مشغول است، در آشفته بازار این صنعت نقش نشریه پنجره ایرانیان را بسیار تاثیرگذار دانست و اضافه کرد: «شما می‫ توانید صدای چنین کارگاه‫ هایی باشید و آن را به گوش مسئولان و مدیران ذیربط برسانید و درصدد رفع موانع موجود برآیید.»‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
همچنین بهادر، استاد در و پنجره‫سازی که در کارگاه 40 متری خود هم پنجره دوجداره آلومینیومی ــ ترمال بریک ــ و هم یو.پی.وی.سی تولید می‫کند، ضمن ابراز بی‫اطلاعی از وجود استانداردهای پنجره‫های یو.پی.وی.سی با تعجب به ما گفت: «مگر پنجره‫سازی، استاندارد هم دارد.» وی که کمتر از دو سال است وارد صنعت در و پنجره شده، با اشاره به پنجره‫های تولید خود، آنها را از جمله بهترین پنجره‫های کشور می‫داند. وی با ابراز تاسف از عدم ساخت و ساز در کشور عنوان کرد: «از 4 ماه پیش تا کنون هیچ پروژه و سفارشی نداشته‫ایم و چشممان نیز آب نمی‫خورد که در آینده اتفاق تازه‏ای بیافتد.» این مدیر کارگاه در و پنجره که از ماهیت نشریه پنجره اطلاع درستی نداشت، از معدود نسخه‫های نشریه پنجره ایرانیان که روی میزش به چشم می‏ خورد، به عنوان کاتالوگ تبلیغاتی یاد می‫کرد! این پنجره‫ساز ضمن اظهار بی‫اطلاعی کامل از وجود مراکز ذیصلاح در این صنعت، شخص رییس جمهور را مسئول رسیدگی به این مشکلات می‫دانست. وی در همین خصوص می‫گوید: «چطور رییس جمهور به شهرهای مختلف سفر می‫کند، مشکلات مردم آن شهرها را بررسی می‫کند، ولی ما پنجره‫سازها را کلا رها کرده است!» به‏ طور کلی این تولیدکننده پنجره، تنها مرجع رسیدگی به معضلات موجود را مقام اول اجرایی کشور می‫دانست. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
در ادامه، کارگاهی در زیرزمین یک فروشگاه صنایع چوب، نظرمان را جلب کرد. جایی که با اسپری مشکی رنگ نوشته شده بود «پنجره پی‏.وی‏.سی». وارد می ‏شویم. گرچه سنگینی هوای محیط کمی آزاردهنده است، اما سه شریک که پا به پای یکدیگر کار می‫کنند به چشم می‫آیند. به‏ سختی راضی به گفتگو می‫شوند. آنها سه دوست قدیمی هستند که از همان زمان ورود به این صنعت، در حال ورشکستگی بوده ‏اند! یکی از آنها می‏ گوید: «از حدود سه سال پیش بدون هیچ تخصصی وارد صنعت پنجره‫سازی شدیم و خیلی زود این حرفه را یاد گرفتیم. در ابتدا بازار این صنعت بازار بسیار مناسبی بود، اما اکنون دست در این صنعت زیاد شده و هرکس ماشین خود را فروخته و با پول آن پنجره تولید می‫کند». شریک دوم در پاسخ به این اظهار نظر ما که با توجه به مواد اولیه‫ موجود در کارگاه و خط تولیدی که می‫بینم، ظاهرا از بازار خوبی برخوردار هستید، می‫گوید: «این روزها برعکس بازار کار، هر روز فقط پنجره‫ساز جدیدی در کشور پیدا می‫شود.» شریک سوم نیز بر افت شدید بازار پنجره‏ سازی تاکید داشت، اما از نظر او توضیح دلیل این شرایط برعهده کارشناسان است. او برای ما تعریف کرد که مدت 12 سال با تاکسی کار می‏ کرده، اما چندی پیش به پیشنهاد دوستان و پس از بررسی اجمالی بازار کار این صنعت، به مدد تسهیلات ناچیز بانکی و فروش تاکسی خود و همت دوستان دیگر این کارگاه را برپا کرده‏ است. او ادامه داد: «در ابتدا همه چیز خوب بود، سفارشات به حدی بود که برخی از آنها را به دلیل کمبود وقت رد می‏ کردیم. اما حالا اوضاع افتضاح است.»‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
در ضمن گفتگو، پدیده ‏ای بسیار خارق‏ العاده! نظرمان را به خود جلب کرد: پنجره‏ای که از پروفیل‏ های مختلف ساخته شده بود! در این باره از آنها پرسیدیم، در پاسخ گفتند: «بازار بد کار ما را به جایی رسانده که برای سود بیشتر از ضایعات استفاده می‏ کنیم».
نکته جالب توجه دیگر اینکه مالکان این کارگاه پنجره ‏سازی بی ‏خبر از وجود تشکل‏ های صنفی موجود، فقدان چنین تشکل‏ هایی در حوزه فعالیت خود را مسبب این بازار نامطلوب می‏ دانند.
وقتی از پله ‏های این کارگاه زیرزمینی بالا رفتیم، هوای خیابان قلعه مرغی رو به تاریکی می ‏رفت. پنجره‏ سازان قلعه مرغی در حال بستن پنجره یک روز کاری خود بوده و ما در حال ترک خیابان قلعه مرغی بودیم. اما سوال‏ های بسیاری ذهن ما را به خود مشغول کرده بود:
ـ چه کسی پاسخگوی زیان‏ های ناشی از فعالیت افراد غیر ماهر در چنین مشاغل تخصصی است؟ زیان‏ هایی که هم بر جامعه و هم بر خود چنین افرادی وارد می ‏شود؟
ـ چه نهادی وظیفۀ آموزش و اطلاع رسانی به افرادی را دارد که می‏ خواهند وارد چنین حرفه‏ هایی شوند؟
ـ اصولا مرکز یا مرجعی باید وجود داشته باشد که بر آغاز فعالیت و تداوم فعالیت در این حرفه نظارت کند؟
ـ به طور کلی کدام ارگان در قبال کارگاه ‏های غیر استاندارد وظیفه نظارتی دارد؟
ـ قصور ناآگاهی چنین فعالانی از وجود تشکل‏ ها بر عهده کیست؟

نشریه پنجره ایرانیان ــ سال هشتم ــ شماره 95 ــ شهریور 94