ایران یکی از کشورهای ثروتمند جهان است که از نظر حجم ذخایر نفتی در جهان رتبه سوم و از نظر حجم ذخایر گاز رتبه دوم را دارد و سالانه سهم زیادی از نفت و گاز تولیدی خود را به مصرف می رساند که این مساله نه تنها در ایران بلکه در دیگر کشورهای نفتخیز خاورمیانه نیز رایج است.

از طرفی برق یکی از منابع اصلی تامین انرژی در جهان است که با توسعه فناوری و صنعتی جهان مصرف آن رشد زیادی پیدا کرده و طبق آمارها وضعیت مصرف انرژی نشان می دهد که شاخص شدت مصرف انرژی در ایران 3.9 برابر میانگین جهانی است.

همچنین براساس مطالعات انجام شده ایران چهاردهمین تولیدکننده در صنعت برق و نوزدهمین مصرف کننده برق در جهان است که سال گذشته حدود 145 میلیارد کیلووات برق مصرف کرده که ایران در زمره بیست و پنج کشور پرمصرف برق در جهان قرار گرفته و همین مساله سبب شده تا سرانه مصرف برق در ایران بسیار بالا باشد.بالا بودن سرانه مصرف برق در ایران با توجه به بحران خشکسالی، رشد قیمت نفت و گاز طبیعی سبب افزایش هزینه تولید برق در کشور شده به طوری که اقتصاد این صنعت را با مشکلات بزرگی مواجه کرده است.

به گفته هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی علاوه بر ظرفیت 11 هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر برق آبی که از طریق نیروگاه های آبی ظرفیت بزرگ، متوسط و کوچک تولید می شود، در حال حاضر 72 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی برق در کشور فعال است که حدود 220 مگاوات از این میزان، مربوط به انرژی های تجدیدپذیر بوده و از این مقدار نیز 180 مگاوات انرژی از طریق باد و خورشید تولید می شود.وی با اشاره به رشد متوسط 7.5 درصدی مصرف برق طی 30 سال گذشته، اظهار داشت که کشور سالانه به احداث پنج هزار مگاوات نیروگاه جدید نیازمند و این زنگ خطر بزرگی است.

بنابراین با نگاهی به آمارهای ارائه شده چنین برداشت می شود، اگرچه مسؤولان دولتی موظف به پاسخگویی در برابر نیازهای مردم هستند، اما باید تلاش کرد تا نیروگاه های جدید بدون استفاده از سوخت های فسیلی و با بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر احداث و به بهره برداری برسند.

با توجه به مطالعات صورت گرفته توسط موسسه 'دی.ال.آر' آلمان در حال حاضر بیش از 15 هزار مگاوات توان اقتصادی و افزون بر 40 هزار مگاوات ظرفیت فنی در کشور در زمینه انرژی بادی شناسایی شده که در مساحتی بیش از 2 هزار کیلومتر مربع، امکان نصب بیش از 60 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی خورشیدی وجود دارد.از طرفی ایران دارای 15 منطقه مستعد زمین گرمایی است و توان حداکثر تولید برق از انواع نیروگاه های زیست توده در سال 86 برای شهرهای بالاتر از 250 هزار نفر، بالغ بر 800 مگاوات بوده است.

در حال حاضر نیز نزدیک به 300 مگاوات انواع نیروگاه های تجدیدپذیر بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، زیست توده، آبی کوچک، هیدروژن و پیل سوختی در قالب پروژه های پایلوت یا با سرمایه گذاری بخش خصوصی در کشور اجرا شد و سالانه بیش از 300 میلیون کیلووات ساعت برق از انرژی های تجدیدپذیر در کشور تولید و به شبکه سراسری تزریق می شود.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی همچنین با تاکید بر تغییر دیدگاه و نگرش مسؤولان نسبت به تولید انرژی برق در کشور، گفته است که برآوردها تا سال 1400 نشان می دهد که تا آن زمان 47 هزار مگاوات نیروگاه جدید باید احداث شود.فلاحتیان اظهار داشت که در حال حاضر یک هزار و 600 مگاوات قرارداد با بخش خصوصی برای تولید برق از طریق باد ایجاد شده است.

بنابراین افزایش تقاضای انرژی در آینده یکی از مهمترین بحث های قابل توجه در دنیا بشمار می آید که نه تنها برای تولیدکنندگان و سرمایه گذاران این عرصه بلکه برای مصرف کنندگان انرژی نیز حائز اهمیت است، چرا که جهانیان برای پاسخگویی به چالش های انرژی پیشروی خود نیازمند یک بازار انرژی با ثبات و قابل پیش بینی هستند.

پس اظهارات همایون حائری مدیرعامل شرکت توانیر مبنی براینکه ظرفیت نیروگاه های انرژی خورشیدی و بادی در سال گذشته حدود 200 مگاوات بود و تا پایان سال جاری با دو برابر شدن آن به 400 مگاوات خواهد رسید، در راستای همین سیاستگذاری ها است.به گفته وی طبق هدف گذاری های صورت گرفته تا پایان سال 96، ظرفیت این مجموعه ها به ترتیب هر سال 800، 1600 و 3200 مگاوات خواهد رسید.

بنابراین می توان درک کرد که افزایش سطح جایگاه استراتژیک ایران در دیپلماسی انرژی در محیط بین الملل، مشکلات انرژی های کنونی برای محیط زیست و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای، محدودیت استفاده از منابع سوخت های فسیلی و صیانت از آن، تنوع در منابع انرژی، فرصت کسب و کار جدید، ایجاد شغل، توان بالای منابع تجدیدپذیر در کشور و کمک به پدافند غیرعامل به عنوان ضرورت های توسعه کاربرد انرژی های تجدید پذیر در کشور است.

از طرفی چالش های پیش روی ایران پیرامون حفظ منابع انرژی و بهره برداری از این منابع در جهت توسعه پایدار بیانگر این واقعیت است که مهمترین راه پیشگیری از انهدام محیط زیست استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی، باد، زیست توده و بیوگاز است.

البته در کنار بهره مندی از تکنولوژی برای تولید و سیاستگذاری ها متنوع برای تولید برق در جهت ثبات نباید از نحوه مصرف غافل شویم چرا که بخش وسیعی از تولید کشور صرف مصرف می شود که رعایت الگوی مصرف سهم بسزایی در دستیابی به اهداف تعیین شده خواهد داشت.