سید رضا هاشمیمهندس سید رضا هاشمی که تاکنون در سمت‌های مختلفی از جمله مدیر کل مسکن و شهرسازی همدان، معاون شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی، دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، معاون شهرسازی ومعماری شهرداری تهران، مدیریت بیش از 100 طرح پژوهشی شهرسازی و معماری، مسئول کمیتة مسکن و راه و در شورای پژوهش‌های علمی کشور، رئیس شورای داوران اولین جشنواره مهندسی ایران، مدیر مسئول و سردبیر مجلة معمار حضور داشته و دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشکدة هنرهای زیبای دانشگاه تهران است، در گفت‌و‌گویی به بیان نظرهای خود پرداخت:

به نظر شما اصلی‌ترین چالش پیش روی عرصة بلندمرتبه سازی چیست؟ در این زمینه چه محدودیت‌هایی وجود دارد و چگونه مراکز علمی می‌توانند به تبیین جنبه‌های مختلف این پدیده کمک کنند؟

اصلی‌ترین چالش درحوزة بلندمرتبه سازی تشخیص ضرورت آن و شناخت توان اقتصادی،‌ صنعتی و مهندسی ما برای طراحی اجرای بلندمرتبه است. بلندمرتبه سازی به لحاظ حل نظری مسایل مهندسی چه در تهران و چه هر جای دیگر محدودیتی ندارد. محدودیت آن در تهران به لحاظ رعایت نشدن مسایل شهرسازی و نبود توان اقتصادی، صنعتی و مهندسی ما است. در این زمینه، دانشگاه‌های ما دانش مهندسی را خیلی خوب تدریس می‌کنند، ‌ولی مسایل اجتماعی و اقتصادی ساخت و ساز در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود. البته از شرایط پژوهشکده‌ها خبر ندارم.

سیاست‌گذاری‌های ملی مسکن و بهنیه‌سازی چه تاثیری بر روند شکل‌گیری بلندمرتبه سازی دارد و این پدیده تا چه اندازه می‌تواند در برنامه‌ریزی و توسعة شهری تاثیر قابل توجه داشته باشد،‌ به نحوی که این فرآیند بر روند حرکتی این پدیده از اثرگذاری ملموسی بهره‌مند شود؟

در کشور ما سیاست‌های زمین و مسکن و انبوه‌سازی میان‌مرتبه و تاحدودی بلند‌مرتبه سازی را تشویق می‌کنند، ولی نتیجة کار در هر دو حالت قابل قبول نیست. زیرا با توان اقتصادی خریداران مطابقت ندارد و از بلندمرتبه سازی فقط سازة آن را دارد. البته به شرطی که ساخت سازه، درست نظارت شده باشد. این را هم بگویم که این کم اطلاعی صنعت ساختمان ما است که گمان می‌کند مسئلة بلندمرتبه تنها سازة آن است.

شرایط این پدیده در برنامه‌ریزی‌های توسعة شهری بر حسب شرایط کشورها تفاوت دارد. باید به این نکته دقت شود که بلندمرتبه سازی به خودی خود یک مزیت محسوب نمی‌شود. هر راه حلی بر حسب مزایای نسبی‌اش در مقایسه با راه حل‌های دیگر قابل ارزیابی است. باید توجه داشت که مهندسی ابزاری در خدمت رفاه و آسایش جامعه است.

برگزاری همایش‌های تخصصی در حوزة بلندمرتبه سازی تا چه اندازه در زمینة شناخت بهتر و بیشتر این پدیده می‌تواند مؤثر باشد؟

میزان تأثیرگذاری این نوع مراسم به میزان هدف‌دار و جدی بودن در نحوة برگزاری مربوط می‌شود. در این گونه مراسم مناسب است که پیامدهای اجتماعی بلندمرتبه سازی هم مطرح شود و مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به عقیدة من، در حال حاضر یکی از مشکلات پیش روی فعالان عرصة بلندمرتبه سازی این است که زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی بلندمرتبه سازی به خوبی شناخته نشده است.

در حال حاضر کدام یک از مناطق تهران نیاز و آمادگی بیشتری برای بلندمرتبه سازی دارد و شوراهای شهر و شهرداری‌های کلان‌شهرهای مختلف کشور چه نقشی می‌توانند در زمینة معرفی مناسب منطقه‌های مختلف شهری که نیازمند بهره‌گیری از این پدیده هستند،‌ داشته باشند؟

بر اساس طرح جامع تهران،‌ قبل از مداخلات افزایش تراکم، نیاز مناطق مختلف تهران به این پدیده بررسی و بیان شده بود. از سوی دیگر، بلندمرتبه سازی ممکن است یک هدف اقتصادی برای صنعت ساختمان باشد. موضوع این است که شورای شهر و شهرداری نباید به کمک صنعت ساختمان بیایند. این صنعت ساختمان است که باید مزیت‌های خود را به اثبات برساند. هدف بلندمرتبه سازی اقتصادی است، اما پیامدهایش اجتماعی است. به هر حال، تمامی این مسائل باید مورد توجه قرار بگیرد.

به نظر شما بلندمرتبه سازی تا چه اندازه در کشور ما یک ضرورت محسوب می‌شود و برای بهبود حرکت در شهر آیا باید به سمت متمرکز کردن ساختمان‌های اداری رفت؟ ضوابط موجود در این زمینه تا چه اندازه به توسعه بلندمرتبه سازی کمک می‌کند؟

ساخت بلندمرتبه‌ها باید در حد تمرکز مورد نیاز مراکز تجاری باشد. در مورد ساختمان‌های دولتی هم به نظر من، بعضی به میان‌مرتبه و برخی دیگر از سازمان‌ها به بلندمرتبه نیاز دارند که البته نیازشان در این زمینه مرتفع شده است. نکته دیگر اینکه، ضوابط و قوانین نباید در خدمت بلندمرتبه ساز باشد،‌ بلکه باید در خدمت مصرف کننده باشد.