پنجره‌ایرانیان؛ با توجه به متوسط قیمت مسکن شهر تهران که ۲۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است، با تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی خانه اولی‌ها می‌توان ۶ متر و ۹۰ سانتی‌متر مسکن خریداری کرد.
به گزارش ایسنا، تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم که تا اوایل سال ۱۳۹۶ حدود ۶۰ درصد قیمت یک واحد ۶۰ متری در تهران را پوشش می‌داد حالا اثرگذاری خود را ازدست‌داده تا جایی که این میزان به حدود ۱۱ درصد رسیده است. درواقع هم‌اکنون با وام ۱۶۰ میلیون تومانی زوجین می‌توان در پایتخت ۶ متر و ۹۰ سانتی‌متر مسکن خریداری کرد. البته این تسهیلات از خردادماه امسال منقضی شده و هنوز بانک مرکزی تصمیمی برای ادامه حیات و احیای آن نگرفته است.
کارشناسان معتقدند اگر قرار است صندوق پس‌انداز مسکن یکم احیا شود باید هم مبلغ آن افزایش پیدا کند و هم نرخ سود آن کاهش یابد. نرخ سود این تسهیلات هم‌اکنون در مناطق شهری ۸ درصد و در بافت فرسوده ۶ درصد است. متقاضیان این نوع وام با سپرده‌گذاری ۴۰ میلیون تومانی و دوره انتظار یک‌ساله می‌توانند ۸۰ میلیون تومان به‌علاوه سپرده خود با نرخ سود ۸ درصد دریافت کنند.
صندوق پس‌انداز مسکن یکم یا همان وام خانه اولی‌ها در ۱۸ خردادماه ۱۳۹۴ راه‌اندازی شد. نرخ سود این وام ابتدا ۱۴ درصد بود که به‌تدریج به ۱۳ درصد، ۱۱ درصد و درنهایت ۸ درصد رسید. در بافت‌های فرسوده نیز نرخ بهره آن ۶ درصد است.
طبق برنامه ابلاغی بانک مرکزی صندوق پس‌انداز مسکن یکم فرصت پنج‌ساله داشت که در ۱۸ خردادماه ۱۳۹۹ این مهلت به پایان رسیده است. بانک مسکن پیشنهاد داده فعالیت صندوق مزبور تمدید و ارقام آن احیا شود که هنوز بانک مرکزی موافقت خود را با آن اعلام نکرده است.
اما با نوسانات بازار مسکن طی حدود ۲.۵ سال گذشته اثرگذاری وام خانه اولی‌ها به‌شدت کاهش یافته و این موضوع از میزان پرداخت تسهیلات از طریق این صندوق قابل‌مشاهده است. طبق اعلام بانک مسکن در ۹ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۸ از حدود ۱۰۰ هزار فقره تسهیلات پرداخت‌شده توسط این بانک حدود ۲۷ هزار فقره از محل تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن یکم بوده که از کاهش اقبال به این نوع وام حکایت دارد. درواقع با توجه به ۳۸۴ هزار مبایعه‌نامه کل کشور در ۹ ماهه ابتدای ۱۳۹۸ میزان خرید مسکن از طریق وام خانه اولی‌ها حدود ۷ درصد کل معاملات ملک در کشور بوده است.
در کشورهای توسعه‌یافته وام مسکن تقریبا بین ۷۰ تا ۹۰ درصد قیمت ملک را پوشش می‌دهد؛ اما در ایران معمولاً اثرات وام پس از نوسانات اقتصادی به‌شدت کم‌رنگ می‌شود.
باوجودآنکه برخی کارشناسان بر لزوم افزایش سقف و کاهش سود تسهیلات مسکن در شرایط فعلی تاکید دارند، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی افزایش وام مسکن را در ایجاد تورم بازار ملک موثر می‌داند و معتقد است که باید از طریق افزایش ساخت‌وساز، تعادل قیمتی را در بازار مسکن ایجاد کرد. این در حالی است که عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی راهکار تعادل بخشی در بازار مسکن را احیای نظام پس‌انداز می‌دانست و در دوره او وام مسکن از حدود ۲۰ میلیون تومان به سقف ۱۶۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد.
به‌تازگی نیز رئیس کمیسیون عمران مجلس بر ضرورت افزایش سقف تسهیلات مسکن تاکید کرده و گفته است: یکی از راهکارهای کوتاه‌مدت، افزایش قدرت مالی خریداران واقعی است ازاین‌رو دولت می‌تواند در این عرصه نسبت به افزایش سقف تسهیلات مسکن و کاهش سود وام‌ها اقدام کند. در تمام کشورها وام مسکن حدود ۷۰ درصد از قیمت مسکن را پوشش می‌دهد اما در کشور ما با وام ارائه‌شده نمی‌توان خانه خریداری کرد.
