در اولین ماه پاییز، بازار اجاره مسکن به لحاظ حجم عرضه و تقاضا نسبت به تابستان با افت مواجه شد؛ درعین‌حال که گزارش‌های میدانی از افت ۵ تا ۱۰ درصدی نرخ‌ها نسبت به تابستان حکایت دارد، آمارها نشان می‌دهد سیاست نرخ‌گذاری برای اجاره‌بها توفیق چندانی نداشته است.
به گزارش ایسنا، نوسانات بازار اجاره مسکن ازنظر حجم معاملات به کمترین میزان خود از اردیبهشت امسال تاکنون رسید و ازنظر قیمت با افت ۵ تا ۱۰ درصد نسبت به تابستان مواجه شد. امسال بازار اجاره مسکن از یک نظر مشابه رفتار سال‌های گذشته و از سوی دیگر با یک تغییر نسبت به قبل همراه شده است. وجه تشابه وضعیت اجاره در پاییز نسبت به تابستان، افت تقاضا ناشی از کاهش جابه‌جایی و آغاز سال تحصیلی است. در سوی دیگر با توجه به شیوع ویروس کرونا و تغییر قیمت‌ها بخش قابل‌توجهی از هر دو سوی عرضه و تقاضا نسبت به تمدید قراردادهای اجاره اقدام کردند. دولت هم روز ۹ تیرماه برای کمک به اقشار اجاره‌نشین و جلوگیری از رشد قیمت اجاره در شرایط اپیدمی ویروس کرونا حداکثر سقف افزایش سالیانه اجاره در تهران، کلان‌شهرها و دیگر شهرها را به ترتیب ۲۵، ۲۰ و ۱۵ درصد تعیین کرد که ظاهرا چندان جواب نداده است.
کاهش ۱۴ درصدی فایل‌های اجاره
بر اساس اطلاعات به دست از سامانه کیلید در ۲۷ روز ابتدای مهرماه ۱۳۹۹ حجم فایل‌های عرضه‌شده به بازار مسکن ۱۵ منطقه از کلان‌شهر تهران از طریق این سامانه حدود ۱۴ درصد نسبت به مدت مشابه ماه قبل کاهش یافته و نرخ‌های پیشنهادی نیز با افت ۳.۸ درصدی مواجه شده است. این داده‌ها شامل مناطق ۱ تا ۱۱، ۱۳ تا ۱۵ و ۲۲ است و هفت منطقه دیگر شهر تهران به دلیل کمبود فایل‌های در دسترس در این گزارش لحاظ نشده است.
از ظرف دیگر واسطه‌های ملکی می‌گویند که تقاضا برای اجاره به حدود نصف فصل تابستان رسیده و به همین دلیل نرخ قراردادهای قطعی نسبت به تابستان کاهش ۵ تا ۱۰ درصد را نشان می‌دهد. بررسی‌های میدانی گویای آن است نوسانات قیمت در بخش فروش به‌تدریج تاثیر خود را بر بازار اجاره می‌گذارد. هرچند تغییرات قیمتی در بخش اجاره به‌تدریج صورت می‌گیرد و نمی‌توان انتظار داشت نرخ اجاره‌بها به‌اندازه نرخ فروش افزایش پیدا کند.
در سوی دیگر ریزداده‌های به‌دست‌آمده از تحرکات بازار مسکن نشان می‌دهد با پایان فصل جابه‌جایی، واحدهای بزرگ متراژ با توجه به نرخ بالای اجاره با مشکل کمبود تقاضا مواجه شده‌اند و هم‌اکنون بخش قابل‌توجهی از آگهی‌های مجازی و فایل‌های موجود اجاره در دفاتر املاک را واحدهای بزرگ متراژ در بر گرفته‌اند.
اطلاعات مذکور حاکی از آن است که میانگین متراژ واحدهای عرضه‌شده به بازار اجاره ۱۵ منطقه پایتخت در تابستان امسال ۹۲ متر و در ۲۰ روز ابتدای پاییز ۹۵ متر بوده است. میانگین سن آپارتمان‌ها نیز که در تابستان به‌طور متوسط ۱۰.۶ سال بوده در ۲۰ روز ابتدای مهرماه به ۹.۹ سال کاهش یافته است. هر دو گزاره از کاهش توان تقاضا برای سکونت در واحدهای مسکونی مرغوب‌تر حکایت دارد.
نرخ‌گذاری برای اجاره جواب نداد
دولت در اوایل تابستان برای کنترل بازار اجاره اقدام به نرخ‌گذاری کرد. مطابق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا حداکثر سقف افزایش سالیانه اجاره‌بها در شهر تهران ۲۵ درصد، در سایر کلان‌شهرها ۲۰ درصد و در دیگر شهرها ۱۵ درصد تعیین و اعلام شد صاحب‌خانه‌ها اجازه ندارند بیش از این مقدار اجاره‌بها را افزایش دهند. بااین‌حال آمار بانک مرکزی در شهریورماه نشان می‌دهد نرخ اجاره در تهران ۳۰.۱ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش یافته است. در کل کشور نیز مطابق گزارش مرکز آمار، میزان افزایش اجاره‌بها در تابستان در کل کشور ۲۸.۹ درصد بوده و با آنچه مدنظر مسئولان بوده فاصله دارد. دراین‌بین استان همدان با رشد ۳۷ درصدی و استان آذربایجان غربی با رشد ۸.۶ درصد نسبت به فصل قبل به ترتیب با بیشترین و کمترین میزان رشد اجاره‌بها مواجه بودند. رشد ۲۸.۹ درصد متوسط نرخ اجاره در کشور بیشترین میزان افزایش فصلی نرخ اجاره از ابتدای سال ۱۳۹۵ تاکنون بوده است.
