براسا ماده138 قانون مالیات‌های مستقیم آن قسمت از سود ابرازی شرکت‌های تعاونی و خصوصی که برای توسعه، بازسازی و نوسازی یا تکمیل واحد‌های موجود صنعتی و معدنی خود یا ایجاد واحدهای جدید صنعتی یا معدنی در آن سال مصرف شود، از 50 درصد مالیات متعلق موضوع ماده 105 قانون مذکور معاف خواهد بود، مشروط بر اینکه قبلاً اجازه توسعه یا تکمیل یا ایجاد واحد صنعتی و یا معدنی جدید در قالب طرح سرمایه‌گذاری معین از وزارتخانه ذیربط تحصیل شده باشد.اما در صورتی که هزینه اجرای طرح یا طرح‌های یاد شده در هر سال مازاد بر سود ابرازی همان سال باشد و یا از هزینه طرح سرمایه‌گذاری کمتر باشد، شرکت می‌تواند از معافیت مذکور در محاسبه مالیات سود ابرازی سال‌های بعد حداکثر به مدت سه سال و به میزان مازاد مذکور و یا باقی مانده هزینه اجرای کامل طرح بهره مند شود. متن کامل این دستورالعمل که دوسال پیش از سوی سازمان امورمالیاتی ابلاغ شده نظر به اهمیت آن و اطلاع دقیق‌تر فعالان صنعت در و پنجره ایران منتشر می‌شود

1-      مـعافیت ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم شامل شرکت‌های تعاونی و خصـوصـی در واحـدهای صنعـتی و مـعدنی با رعـایت کـلیه شـرایط مـقرر می‌گردد.صرفاً اشخاص حقوقی دولتی و شرکت‌هایی که بیش از 50 درصد سهام آنها متعلق به اشخاص حقوقی دولتی می‌باشد مشمول معافیت این ماده نخواهد بود.واحدهایی که در زمان اجرای طرح، صنعتی یا معدنی باشند با رعایت مقررات امکان برخورداری از معافیت موضوع این ماده را دارا خواهند بود.

2-      شرط لازم جهت امکان برخورداری از معافیت موضوع این ماده اخذ مجوز از وزارتخانه ذیربط در قالب طرح سرمایه‌گذاری معین می‌باشد.

3-      طرح سرمایه‌گذاری معین ارائه شده به وزارتخانه ذیربط می‌بایست حداقل متضمن موارد ذیل باشد:

1-3 موضوع طرح سرمایه‌گذاری معین

2-3 تاریخ شروع و خاتمه طرح، در صورت عدم مشخص بودن شروع طرح تاریخ صدور مجوز، تاریخ شروع طرح تلقی خواهد شد.

3-3 مبلغ هزینه‌های طرح سرمایه‌گذاری به تفکیک هر سر فصل(در صورت عدم تفکیک هزینه‌ها، معافیت تا سقف کل هزینه‌ها قابلیت اعمال دارد).

4-3 محل اجرای طرح سرمایه‌گذاری.ادارات امـور مالـیاتی و یـا مراجـع تصـمیم گیری در خـصوص معافیت موضوع این ماده باید طرح سرمایه‌گذاری موضوع مجوز صادره را از وزارتخانه ذیربط(یا سازمان ذیربط) دریافت و بر اساس آن اقدام نمایند.

4-      هزینه‌های هر طرح سرمایه‌گذاری صرفاً شامل هزینه‌های مربوط به طرح سرمایه‌گذاری از قبیل ماشین آلات،تجهیزات،تأسیسات، زمین و ساختمان و ... می‌باشد. سایر هزینه‌ها از قبیل مواد اولیه و هزینه‌های غیر مرتبط با موضوع طرح سرمایه‌گذاری به عنوان هزینه طرح سرمایه‌گذاری قابل پذیرش نخواهد بود.

5-      آن بخش از هزینه‌های طرح سرمایه‌گذاری معین و مجوز مربوطه که بر اساس ارز سایر کشورها تنظیم گردیده باشد مبنای تسعیر نرخ ارز تعیین شده توسط بانک مرکزی در تاریخ صدور مجوز می‌باشد.

6-      در صورتی که چند مجوز برای یک طرح سرمایه‌گذاری صادر شده باشد در صورت تفکیک هزینه‌های سرمایه‌گذاری مربوط به هر مجوز با رعایت سایر شرایط امکان برخورداری از معافیت وجود خواهد داشت در غیر این صورت چنانچه هزینه‌ها بدون تفکیک به هر مجوز و به صورت کلی ارائه شود و در مجوز صادره نیز مبلغ هزینه درج نشود مشمول برخورداری از معافیت نخواهد بود.

7-      در صورتی که مدت و مبلغ هزینه تعیین شده در طرح سرمایه‌گذاری از مدت و هزینه مشخص شده در مجوز صادره از سوی وزارتخانه ذیربط برای همان طرح سرمایه‌گذاری بیشتر باشد مبنای مدت و تصمیم گیری برای معافیت مجوز صادره از طرف وزارتخانه ذیربط می‌باشد.

8-      انجام قسمتی از هزینه‌های طرح قبل از اخذ مجوز با رعایت سایر شرایط خللی به معافیت موضوع ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم وارد نخواهد کرد لیکن در این صورت هزینه‌های انجام شده قبل از اخذ مجوز مشمول برخورداری از معافیت نخواهد بود.

9-      ملاک تعیین بهره برداری واحد صنعتی و معدنی جدید یا به بهره برداری رسیدن طرح در اجرای مقررات تبصره یک ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم تاریخ بهره برداری مندرج در پروانه بهره برداری می‌باشد در غیر اینصورت، بهره برداری واقعی واحد صنعتی و معدنی با توجه به مدارک و مستندات توسط اداره امور مالیاتی مشخص خواهد شد.

10-   در صورت تمدید مدت زمان اجرای طرح سرمایه‌گذاری که به تایید وزارتخانه ذیربط رسیده باشد تاریخ خاتمه طرح در اجرای تبصره یک ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم بر اساس زمان تمدید شده با تأئید وزارتخانه ذیربط خواهد بود.

11-   در صورتی که هزینه‌های انجام شده بابت طرح یا طرح‌های سرمایه‌گذاری در یکسال مالی مازاد بر سود ابرازی همان سال باشد معافیت مالیاتی مازاد مذکور در سنوات بعدی قابل استفاده خواهد بود و در هر حال جمع مدت استفاده از معافیت بیش از چهار سال با احتساب اولین سال مالی شروع اجرای طرح نخواهد بود.

12-   انـجـام هـزینـه‌های هر طرح باید در حساب‌های جداگانه ثبت گردد و قابل تطبیق با اقلام هزینه مندرج در طرح سرمایه‌گذاری معین باشد. در غـیر اینـصورت هـزیـنه‌های انـجام شـده در قـالب مـعافـیت ماده 138 قـانـون مالیات‌های مستقیم مورد قبول نبوده و در خصوص آن معافیتی اعمال نمی‌گردد.

13-   شروع و خاتمه طرح می‌بایست به روز، ماه و سال مشخص شده باشد. در صورتی که برنامه زمانبندی به صورت سالانه و ماهانه(مثلاً با ذکر 3 سال یا 18 ماه) حسب مورد اعلام شود در این صورت تایخ شروع طرح، تاریخ صدور مجوز از سوی وزارتخانه ذیربط خواهد بود مگر اینکه در زمانبندی ارائه شده به سال یا ماه مشخصی ارائه شده باشد که در این صورت اولین روز ماه یا سال مربوط حسب مورد مبنای شروع طرح سرمایه‌گذاری خواهد بود.

14-   چنانچه فاصله تاریخ دریافت مجوز تا تاریخ بهره برداری طرح(با توجه به بند 9) کمتر از یک سال باشد عدم تعیین تاریخ شروع و خاتمه در طرح سرمایه‌گذاری خللی به اعمال معافیت وارد نخواهد ساخت.

15-   در صورت عدم اجرای طرح سرمایه‌گذاری معین در مدت تعیین شده در طرح سرمایه‌گذاری و یا تمدید شده و یا ابطال مجوز صادره از سوی وزارتخانه ذیربط چنانچه در این خصوص معافیتی اعمال شده باشد با رعایت مقررات تبصره یک ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم نسبت به مطالبه مالیات و جرایم مربوط اقدام خواهد شد.

ماهنامه پنجره ایرانیان – شماره63-