نگاهی به افزایش سهم مسکن در سبد خانوار ایرانی

هزینه مسکن در سبد خانوار ایرانی همواره سهم قابل‌توجهی را به خود اختصاص می‌دهد. با استناد به مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده توسط مراجع رسمی، بخش زیادی از درآمد یک خانواده ایرانی را هزینه‌های مسکن می‌بلعد. این را، هم واقعیت‌های جامعه و هم آمار و ارقامی که این مراجع ارائه داده‌اند، ثابت می‌کند. مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت کار با بیان این‌که خانوارهای ایرانی نجیبانه از هزینه‌های دیگر زندگی می‌کاهند تا هزینه مسکن را تامین کنند که تا حدی اجتناب‌ناپذیرتر از سایر هزینه‌هاست می‌گوید: خانواده‌ها حتی از هزینه غذا و دیگر کالاهای اساسی می‌زنند تا بهای مسکنشان را تامین کنند. پس در شرایطی که بخش زیادی از سبد خانوار به هزینه اجاره خانه اختصاص پیدا کرده و طیف وسیعی از اقشار جامعه باید از سبد بهداشت، رفاه و تغذیه خود کم کنند تا بتوانند اجاره مسکنشان را بپردازند، چه باید کرد؟

به استناد پژوهشی که مرکز مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر کرده است، در سال ۹۹ حدود ۴۱ درصد از خانوارهای کشور و ۷۹ درصد از خانوارهای تهرانی دارای سهم مسکن بالای 40 درصد از کل هزینه خانوار بودند. به استناد این پژوهش، روند افزایش سهم هزینه مسکن در کشور از سال ۱۳۹۷ با سرعت بیشتری نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است.

طبق گزارشات مرکز ملی آمار در سال‌های اخیر سهم هزینه مسکن از کل هزینه‌های خانوار رو به افزایش بوده است، به‌گونه‌ای که در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ سهم مسکن از هزینه خانوار ۴۴ درصد اعلام شده، در سال ۱۳۹۷ به ۴۶.۸ درصد رسیده و در سال ۱۳۹۸ برابر با ۴۹.۹ درصد بوده است. طبق بررسی‌های صورت گرفته و تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از سامانه‌های ملکی تخمین زده می‌شود که این عدد در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز افزایش چشم‌گیری داشته به‌گونه‌ای که در حال حاضر احتمالا بین ۵۵ تا ۶۰ درصد از هزینه خانوار خرج هزینه مسکن می‌شود.

سهم هزینه مسکن در سبد خانوار در جهان به‌طور متوسط ۱۸ درصد و دامنه نوسان آن ۱۵ تا ۲۵ درصد است؛ یعنی یک نفر به‌طور میانگین در ازای دستمزد ۱.۵ ساعت کار روزانه می‌تواند اجاره مسکن و هزینه سکونت خود در آن روز را تامین کند و اجرت مابقی ۶.۵ ساعت کار روزانه خود را برای تامین سایر نیازهای زندگی اعم از خوراک، پوشاک، تفریح، ورزش، درمان و… اختصاص دهد.

برای دیدن فایل کامل پی دی اف کلیک کنید

نشریه پنجره ایرانیان-سال پانزدهم-شماره 176/خرداد 1401