پنجره ایرانیان؛ مسئولان وزارتخانه راه و شهرسازی برای کنترل بازار نابسامان مسکن وارد گود شدهاند. البته اقدام آنها بیشتر از هر چیز بهرهگیری از مکانیسمهای روانی است، چه اینکه عمده متولیان این حوزه اخیرا بهصورت همزمان از تریبونهای مختلف دم از کاهش نرخ مسکن میزنند.
البته در جالبترین اظهارنظرها دراینباره، وزیر راه و شهرسازی برای توصیف بازار مسکن از اصطلاح «وادادن» استفاده کرد و در مورد آخرین وضعیت قیمت مسکن اعلام کرد قیمت مسکن و روند شتابان آن با افت مواجه شده است و در سطح کشور شاهد وادادگی قیمت مسکن هستیم. همزمان معاون مسکن و ساختمان وی نیز در اظهارنظری همسو با او، با قطعیت خبر از کاهش قیمت مسکن و ارزانی این کالا داد. واقع امر این است که مسکن طی یک سال اخیر با جهش شدیدی مواجه شد و قیمتها در این بخش به حدی رشد کرد که باورپذیری آن در ابتدا غیرممکن بود.
همین هم شد که مسئولان امر، سال گذشته در مقطع پساجهش قیمتها عمدتا از اصطلاح «حباب» برای توصیف بازار مسکن بهره گرفته و تاکید کردند که قیمتهای این بخش حباب است، اما گذر زمان ثابت کرد که نهتنها این قیمتها حباب نبوده، بلکه قیمتهای اصیلی بوده است که درباره دلایل آن کارشناسان فاکتورهای مختلفی را ارائه کردند. حال اما پسازآنکه حنای حباب نامیدن قیمتهای مسکن رنگباخته است، از قرارمعلوم این بار آنها آمادهشدهاند که از طریق جو روانی بهزعم خود کنترل قیمتها در بازار مسکن را به عهده بگیرند.
توصیف وادادگی قیمت مسکن و وعده قطعی کاهش قیمت مسکن جزء شاخصترین مصادیق این امراست. ذکر این نکته ضروری است که تجربه ثابت کرده است که عموما وقتی قیمتها دریک بخش اقتصادی با افزایش نجومی سرسامآوری مواجه میشوند، مبنای کاهش قیمتها بهجای اینکه همان قیمتهای اولیه باشد، آخرین نرخ قیمت لحاظ میشود. بازار ارز شاخصترین ملاک این ادعا است؛ مثلا درحالیکه میانگین نرخ دلار قبل از جهش قیمتها حدود 3500 تومان بود با افزایش چند برابری آن در شرایط فعلی، حتی اگر دلار بهعنوانمثال 250 تومان ریزش قیمت داشته باشد، مسئولان و سپس برخی رسانهها همین تنزل ناچیز را بهعنوان ارزانی قیمت ارز تعبیر میکنند.
به نظرمی رسد این الگو درباره بازار مسکن نیز مصداق دارد. بهعنوانمثال درحالیکه به گواه آمارها قیمت مسکن صد درصد رشد داشته است، مسئولان دم از ارزانی قیمت ملک در آیندهای نزدیک میزنند و با این تفاسیر میتوان گفت که ازنظر این عده از مسئولان قطع بهیقین مثلا کاهش دهدرصدی قیمت مسکن ازنظر آنها ارزانی ملک قلمداد میشود.
نباید فراموش کرد که بازار مسکن در حال حاضر به دلیل رکود شاهد روند کاهشی اندکی بوده است؛ اما معنای این اتفاق این نیست که بدون هیچ پارامتر اثرگذار و بدون سیاستگذاری، مسئولان این حوزه خبر از ارزانی این کالا در آینده دهند و یا مدعی شوند که قیمت مسکن واداده است! البته طرح این ادعاها از سوی مسئولان امر سبب میشود که سؤالهای بیشماری ایجاد شود. بهعنوانمثال ارزانی قیمت مسکن تا چه میزان زمان طولانی دسترسی خانوارها به مسکن را کاهش میدهد؟ پاسخ این سؤالها از پیش مشخص است و از سوی دیگر بازی روانی که مسئولان راه انداختهاند نیز مشخص تراست.
بههرروی میتوان گفت که قیمتها در این بازار به حدی دچار ازهمگسیختگی شده که کاهشهای ناچیز نتواند نجاتبخش این بازار باشند.
البته پرواضح است که همیشه جنبههای روانی و انتقال پالسهای مثبت میتواند اثر مثبتی بر بازار داشته باشد؛ اما بدیهی است که این ترفندها صرفا در نقش یک تسکیندهنده میتوانند ظاهر شوند و در عمل بههیچوجه نمیتوانند غول گرانی مسکن را به معنای واقع کلمه مهار کنند. بیشک مسکن همچنان که بارها عنوان شده است تنها درصورتیکه به لحاظ قیمتی به یک تعادل خواهد رسید که بین عرضه و تقاضای آن تعادل نسبی برقرار شود. در غیر این صورت لفاظیها در این حوزه و وعدههای توخالی قادر نخواهد بود که دردی از این بازار را دوا کند