پنجره‌هایی که با آجر پوشیده شده!

زمانی در بریتانیا داشتن پنجره در خانه‌ها و ساختمان‌ها خیلی گران تمام می‌شد! ماجرا به سال ۱۶۹۶ برمی‌گردد، در آن زمان یک قانون عجیب‌وغریبی به اسم «مالیات پنجره» وضع شد و مقدار مبلغ آن بر اساس تعداد پنجره‌های هر خانه تعیین می‌شد! جزئیات این قانون در طول زمان تغییرات زیادی کرد اما درون‌مایه‌ کلی آن این بود که هر چه تعداد پنجره‌های هر خانه بیشتر، صاحب آن باید مالیات بیشتری پرداخت کند!

شاید بگویید چه منطقی پشت این قانون وجود داشت؟ به چشم قانون‌گذاران، این قانون راهی عالی برای گذاشتن بار مالیات روی افراد مرفه جامعه بود. ثروتمندان معمولا خانه‌های بزرگ‌تر داشتند و هر چه خانه بزرگ‌تر پنجره‌هایش بیشتر! اما آدم‌های فقیر در خانه‌های کوچک‌تر زندگی می‌کردند و به خاطر پنجره‌های کمتر باید پول کمتری هم به دولت می‌دادند. برای اینکه این قانون جدید برای فقیرها جذاب‌تر شود یک نکته دیگری هم وجود داشت و آن این‌که خانه‌هایی که کمتر از ۱۰ پنجره داشتند کلا از مالیات پنجره معاف می‌شدند.

در ابتدا انتظار می‌رفت که با این روش جدید پول زیادی به دست بیاید اما در شهرهای بزرگ خانواده‌های فقیر زیادی بودند که در خانه‌های بزرگ با چندین پنجره مستاجر بودند و به خاطر این قانون مالیات زیادی به آن‌ها تعلق می‌گرفت. مالیات کلی خانه‌ها توسط مالک زمین پرداخت می‌شد اما هزینه مالیات پنجره به دوش مستأجرها می‌افتاد آن‌هم با کرایه‌های بیشتر!

اما مشکل اصلی در این قانون این بود که هیچ‌وقت حتی تصور هم نمی‌شد که مردم با کارهای خلاقانه از زیر پرداخت این پول در بروند. از آن زمان به بعد در ساخت خانه‌های جدید از تعداد پنجره‌های کمتری استفاده می‌شد و حتی تعداد آن‌ها کمتر از ۱۰ تا بود تا کلا از دادن پول به دولت معاف شوند؛ اما با این وضعیت مستاجرهایی که مجبور بودند پول زیادی بدهند به سمت خانه‌های تاریک‌تر با تهویه کمتر رفتند تا از دست پرداخت پول‌های سنگین راحت شوند. در این قانون‌گذاری حتی تعریف درستی هم از پنجره ارائه نشده بود و مسئولان دولتی برای هر چیزی که از دور شبیه پنجره بود مثل روزنه‌های کوچک هم پول می‌گرفتند و به همین خاطر نارضایتی‌های زیادی در جامعه به وجود آمده بود.

درنهایت در سال ۱۸۵۱ یعنی درست ۱۵۶ سال بعد این قانون برای همیشه لغو شد. مالیات پنجره یکی از قانون‌های مبهمی بود که توسط دولت بریتانیا وضع‌شده بود تا پول دربیاورد. یک مالیات دیگر، مالیات آجر بود که در سال ۱۷۸۴ در طول سلطنت پادشاه جورج سوم به وجود آمد تا هزینه جنگ با مستعمره‌ها را تامین کند. هر چه در ساخت ساختمان‌ها از آجر بیشتری استفاده می‌شد باید پول بیشتری هم پرداخت می‌شد. مردم بازهم دست‌ به‌ کارهای خلاقانه زدند و برای ساخت خانه‌ها از آجرهای بزرگ‌تری استفاده کردند تا تعداد آن‌ها کمتر شود. امروز هنوز هم در دهکده میشام (Measham) انگلیس خانه‌های زیادی هست که با آجرهای بزرگ ساخته شده‌اند.

بااینکه قانون‌های این‌چنینی زیادی در طول سال‌ها به وجود آمد اما قانون مالیات پنجره از همه بیشتر طول کشید. بااینکه این قانون فقط حدود ۱۵۰ سال طول کشید اما حتی امروز هم در سراسر بریتانیا چشمتان به ساختمان‌های تاریخی زیادی می‌افتد که پنجره‌هایشان کاملاً با آجر پوشیده شده و درواقع در پشت دیواری از آجر مخفی شده‌اند.

خیلی‌ها معتقدند که این قانون عجیب‌وغریب نور و روشنایی روز را از مردم دریغ کرده بود برای همین هم خیلی از افراد از این قانون متنفر بودند. خانواده‌های فقیر زیادی بودند که برای اجاره خانه‌های کمتر به خانه‌های کوچک و تاریک نقل‌مکان کرده و دچار افسردگی شده بودند. مسلما خانه‌هایی که نور و روشنایی بیشتری دارند از خانه‌های تاریک و نمناک جذاب‌ترند. منتقدان زیادی در اعتراض به این قانون کارتون‌ها و کاریکاتورهای جذابی طراحی کردند که هرکدام از آن‌ها این قانون غیرعادلانه را به‌نقد کشیده بود.